www.sizedebiyat.com SiZedebiyat Edebiyat Enstit�s�
�YK� BULVARI
Telif Hakk� Sahibi: Emel BAYKARA
TILSIM
Topra�� kazmaya devam ettik, kazd�k, kazd�k, topra��n i�inde parlayan bir �ey g�rd�k. Onu ilk g�rd���m anda dizlerimin �st�nde oturmaktayd�m. Hepimiz heyecan i�inde ona bak�yorduk. Milattan �nce 810 y�llar�ndan kalma, ye�il ta�l� bir y�z�kt�. Bir arkada��m, onu elimden ald�ktan sonra parma��na takt�. K�zca��z etkilenmi� gibi hareketleri birden de�i�ti. Kendini d�nyan�n en g�zel kad�n� olarak g�rmeye ba�lam��t�. Normal zamanda s�radan biriydi hatta g�zel oldu�u s�ylenemezdi. G�zlerinde kal�n g�zl�kler, at kuyru�u yapt��� k�v�rc�k sa�lar� ile s�radan bir k�zd� i�te. Ne olduysa oldu, birden ukala, kendini be�enmi� olmaya ba�lad�. Bunu �nemsememeye �al��arak kazma i�lerine devam ettik. �ad�ra d�nd���m�zde elimizde yaln�zca bir y�z�k vard�. On ki�ilik bir ekiptik; d�rt k�z, alt� erkek. �ki senedir beraber kaz� �al��mas� yap�yorduk. �imdi Van� day�z. Urartulara ait oldu�unu sand���m�z birka� bulguya rastlam��t�k. Bu y�z���nde Urartulara ait oldu�unu d���n�yorduk. Tarih okuyan bir arkada��m�z ��yle anlatt�; - � Urartular m.�. 860 y�l�nda kurulup, m.�. 580 y�l�nda Medler ve �skitler taraf�ndan son verilmi�tir.Urartular�n ba�kenti Tu�pa idi,biliyorsunuz Tu�pa Van g�l� k�y�s�n�n bir kayal���nda kurulmu�tu... � Fakat devam edemeden kendisini bilmez bir arkada��m�z hemen atlay�p; - � Biz bu anlatt�klar�n� biliyoruz, arkeoloji derslerini bo�una almad�k �yle de�il mi? � dedi. Bunu s�yler s�ylemez tarih�i olan arkada��m k�pk�rm�z� kesildi; belli ki utanm��t�! Bana g�re, utanmas� gereken bir hareket yapmam��t�. As�l utanmas� gereken s�z�n� kesen arkada��m�zd�; ��nk� biz dalm�� dinliyorduk. Daha sonra kar��an �ocu�a k�z�nca, �ocuk susmas� gerekti�ini anlad�. Tarih�i arkada��m�zdan anlatmas�na devam etmesini istedik. S�z�ne kald��� yerden devam etti; - " ( ... ) m.�. 8.yy ortalar�nda Urartu� nun etki alan� Suriye� ye do�ru geni�lemeye ba�lam��t�. Kral II. Sardur baz� Ge� Hitit beylikleriyle bir koalisyon kurup Asur egemenli�ine kar�� harekete ge�ti. Ancak Asurlular m.�. 743 tarihinde Ad�yaman - G�lba�� y�resinde Urartu -Ge� Hitit koalisyonunu yenerek Tu�pa� y� ku�at�nca Urartu egemenli�ine b�y�k bir darbe vuruldu. Ayn� d�nemde de kuzeyden g��ebe Kimmerlerin sald�r�lar� ba�lam��t�. Bu nedenlerle Urartular M.�. 8. y�zy�l sonlar�nda Van g�l� y�resine �ekilmek zorunda kald�lar. Daha sonra II. Argi�ti ve II. Rusa d�nemlerinde yeniden baz� merkezler kuruldu. Buna kar��n Urartu devletinin gerilemesi durdurulamad� ve m.�. 612 y�l�nda Asur �mparatorlu�unun y�k�l���n� izleyen on y�l i�inde Urartu devletine Medler ve �skitler taraf�ndan son verildi. Urartular�n en �nemli �al��malar� bay�nd�rl�k alan�nda olmu�tur. Bunun sebebi de yap� olarak, b�lgenin sarp kayalarla dolu olmas�, sa�lam kaleler,�ehirler yap�lmas� gerekiyordu. Urartu devletinde her t�rl� alt yap� hizmeti devlet taraf�ndan pl�nlanm��t�. Bunlar aras�nda sulamaya �zel bir �nem verilmi�ti. Urartu dini �ok tanr�l�yd�. En �nemli tanr�lar� Haldi ( Sava� Tanr�s� ), Tei�eba ( F�rt�na Tanr�s� - Hititlerde Te�up ) ve �ivini (G�ne� Tanr�s�) idi. Urartular bu tanr�lara A��khava kutsal alanlar� yan�nda kendilerine �zg� b�y�k bir kompleks olu�turan tap�naklarda da t�renler d�zenlerlerdi. Bu tap�naklar�n en ilgin� �zelli�i tanr� heykelinin durdu�u kare pl�nl� y�ksek kuledir. Neyse arkada�lar bu kadar bilgi yeter; i�imizde s�kil�nlar olabilir diye d���n�yorum � dedi dolayl� olarak. - � Evet � dedi Mehmet, � ben s�k�ld�m, uyuyal�m art�k! �. Herkes uyumak isteyince yatmaya karar verdik. Yata��ma uzanm��, hemen uyuyamam��t�m. D���n�yordum. Kaz� i�i mistik, �rpertici bir i�ti. Korkmakla cesur olmak aras�nda bir �eydi. O gizemli bulgular� ele ge�irmek b�y�k bir zevkti; asl�nda biraz hafiye olmay� gerektirir. Kazd���n zaman kar��na fosiller, tabletler ve daha bir�oklar� ��kar. Bu �ekilde onlar� bulman, medeniyete ���k tutman demek oldu�unu fark edersin. Garip bir gurur ruhunu ok�ar, milletine, d�nyaya yararl��� oldu�unu hissedersin, ge�mi�e ���k tuttu�unu bilmek manevi huzura kavu�turur seni. Yok olan kavimler, devletler o anda buldu�un nesne ne ise o olursun; olaylar b�y�d�k�e sende b�y�rs�n. G�zel bir i�tir k�sacas� kaz�mak, ge�mi� medeniyetlere ula�mak, o tarihte ya�amak ve ya�ayabilmek... Ertesi g�n kaz� yerine vard���m�zda d�n kazd���m�z yerlerin kayboldu�unu fark ettik. Tekrar kazd���m�z yerleri bulmaya �al���rken g�l�n kenar�na �ok yakla�m��t�k ki anlad�k, buras�yd� kaz� yerimiz. Sanki o ana kadar ne yapt���m�z�n bilincinde de�ilmi�iz gibi konu�malar ge�meye ba�lam��t� aram�zda. Tarih�i arkada��m�z Haldun; - � Arkada�lar! Fark�ndaysan�z g�l�n kenar�ndan kaz� yapm���z ve bunun neticesinde bir y�z�k bulduk. Asl�nda bu bize �nemli bir bilgi kayna�� olabilir. - � Nas�l ? " sorumu; - " ��yle ki; Urartular�n haricinde de burada ya�ayan ba�ka medeniyetlerde oldu�u biliyoruz. �rnek olarak, Asurlular gibi. Bu da demek oluyor ki bu g�l�n kenar�nda pek �ok bulguya, tablete ve birtak�m e�yalara ula�abiliriz. Daha dikkatli �al��al�m diyorum � diye cevaplad�. Hepimiz ba��m�z� sallayarak onay verdik. On saatlik bir kaz�ma i�leminden sonra o g�n, �ok enteresan bulgular edindik. Kaz� sonucunda ortaya g�m�� kupalar, madalyonlar, k�peler, boncuklar, s�s i�neleri ve �e�itli tak�lar ��kt�. Bunlar� bulup ortaya ��kart�nca �ok heyecanland�k. Bu ayn� zamanda ba�ka bulgulara da rastlayaca��m�z� g�steriyordu. O g�n �ad�r�m�za giderken d���nd���m�z tek �ey vard�; o da Urartu medeniyeti ve bu e�yalar� Ak�am yeme�i i�in �ad�r�n �n�nde topl�nd���m�zda Nurg�l� �n k�yafetinde bir de�i�im oldu�unu fark ettik; �Oh be! Normale d�nm�� � diye aram�zda konu�tuk. Nurg�l' �n �zerinde mavi ask�l� bir, spor elbise vard�. O kadar �ekici g�r�n�yordu ki anlatamam! G�zl�klerini ��karm��, mavi far s�rm��t� siyah�ms� g�zlerine ve bu g�zlerini daha belirginle�tirmi�ti. Simsiyah sa�lar�n� ilk defa omuzlar�na serbest�e sal�vermi�ti. Gruptaki b�t�n erkeklerin a�z� a��k kalm��, hayran hayran ona bak�yorlard�. Nurg�l ise �ok ho� bir g�l�mseme ile herkese bak��lara kar��l�k veriyordu. B�t�n gece erkekler etraf�nda d�rt d�nd�. Nurg�l� deki bu de�i�im parma��na ge�irdi�i y�z�k y�z�ndendi san�r�m. H�l� parma��nda dolan�yordu. O ak�am Nurg�l' le olan konu�mamda anlad���m kadar�yla, bu y�z���n ona �ans getirdi�ini ve k�smetini a�t���n� d���n�yordu. Bunun imkans�z oldu�unu anlatmaya �al��t�m ancak pek ba�ar�l� olamad�m. Hani ukala ve sab�rs�z bir arkada��m�z vard� R�fat; i�te o yerde yanan ate�in yan�na uzanm�� g�ky�z�ne bak�yor, bir yandan da t�rk� s�yl�yordu. Aslen Edremitliydi. T�rk�leri �ok sever, hemen hemen b�t�n y�resel t�rk�leri bilir ve s�ylerdi. Belki de onun en sevimli yan� da buydu. � Edremit Van� a bakar,i�inden �amram akar� dizelerini tekrar edip duruyordu. Tarih�i Haldun birden ba��rd�; - � Buldum! " - � Neyi? � diye sorduk. � Arkada�lar belki elde etti�imiz e�yalar�n bu s�yleyece�imle bir ilgisi yok ancak R�fat� �n s�yledi�i t�rk�ye dikkat ettiniz mi? ' ... i�inden �amram akar ' " - � Ee! Ne olmu� akar? � - � E si, ne akar arkada�lar? Kaynak su ve ya sulama kanal�! � O kadar heyecanland� ki y�z�n�n �ekli de�i�ti, eli titremeye ba�lad�. Hepimiz b�yle bir d���ncede olmad���m�zdan donmu�tuk, yar�na b�y�k bir i�imiz oldu�u ortadayd�. Hemen erkenden yatmaya karar verdik; ��nk� �u sulama kanal�n� erken kalk�p bulmam�z gerekecekti. Nurg�l ilk defa o gece y�z��� ��kart�p, e�yalar�n �zerine koydu. Fakat R�fat �ad�ra geldi�inde, y�z��� e�yalar�n �zerinde bulunca almak istedi. Birden cesaretini kaybetti ve korkup yata��na uzand�. Be� g�n ge�mi�ti; bulabildi�imiz yaln�zca kamalar, kalkanlar, mi�ferler, k�l��lar, g�m� kaplar�yd�. Be� g�n �nce bu e�yalar� bulsak sevin�ten u�ard�k, oysa �imdi sevinemiyorduk. Bizim i�in �nemli olan su kanal�n� bulmakt�. Haftalar ge�ti�i halde bulam�yorduk. Git gide umudumuzu yitiriyorduk. Derken arkada�lardan biri Babil' in Asma Bah�eleri dedi�imiz bah�eden izlere rastlam��t�. Bah�e varsa biliyorduk ki sulama kanal� da yak�nlarda bir yerlerdeydi. Heyecanla kaz�maya devam ettik. Bir �� g�n daha ge�irdikten sonra kanala ula�t�k. Bu kanal�n �amram' a ait oldu�unu tahmin ediyorduk,peki kimdi bu �amram? - � �imdi hat�rlad���m kadar�yla Asur kral� Ninus� un bir kar�s� vard�. Ninus �l�nce yerine Ninive hakimi Ara ge�ti. Aran�n g�zelli�i dillere destand�. Ninus� un kar�s� �ehvet d��k�n� ve utanma nedir bilmeyen bir kad�nd�. Ara� ya el�iler g�nderdi ancak Ara, krali�eyle evlenmeyi reddetti. Bundan sonras� tam bir intikam hik�yesine d�n��t�. Krali�e Aray� yenmek i�in ordusuyla gelir, �arp���rlar ve bu �arp��mada Ara �l�r. Bunun �zerine krali�e saraydaki adamlar�ndan birini Ara' n�n yerine ge�irip onunla Aras Ovas�' nda mutluluk i�inde ya�ar. Krali�e bir�ok yeri gezip dola�t�ktan sonra, do�udaki Ac� ( Van ) G�l�'ne gelir ve g�l k�y�s�nda uzunlamas�na duran da�� g�r�r ve buraya yerle�ir. Ama bu krali�enin ismi neydi onu hat�rlam�yorum? � diye de ekledi tarih�i Haldun. R�fat, b�y�k bir s�r�tma ile, - � �amram olmas�n? � dedi. - � �amram m�, nerden ��kard�n? diye sordu. Bunun �zerine R�fat, s�r�tmas�n� b�y�t�p, kahkaha atarak, - � Edremit Van� a bakar,i�inden �amram akar � t�rk�s�n� s�yledi. Haldun birden durdu, R�fat� a ��yle bir bak�p,s�zd�kten sonra bir kahkaha da o patlatt�. Bu sefer �a��ran R�fat olmu�tu, - � Ne oldu ki �imdi? � dedi, Haldun; - � Sen �ok ya�a he mi? dedi, g�lerek � �imdi daha iyi an�msad�m sayende, krali�enin ad� �amiram; Asur - Babil krali�esi, as�l ad� da ' Sammuramat � t�r � . - � �imdi arkada�lar bu su kanal�n�n ismi �amira m� �amram m�? � kafas� kar��m��t� arkada�lar�m�z�n. Haldun; - � �amram su kanal�n�n ismi; ��nk� bunu t�rk� s�zleri do�ruluyor, �amiram ise krali�enin ismi �imdi anlad�n m� g�zelim? � dedi Aysu� ya. - � Asma bah�esini de su kanal�n� da bu kad�n yapt�rm�� san�r�m � dedi Oya. Haldun bunu do�rulad���n� ba��n� sallayarak belli etti. Gece pusluydu. Gizemli bir hava vard�. �rk�t�c� bayku� sesleri geceye farkl� bir hava veriyordu. �ad�r�n �n�nde ate�i yakm�� oturuyorduk. Bu sefer �ad�r� su kanal�n� buldu�umuz alan�n yak�n�na kurmu�tuk. Uzun zamandan beri b�yle bir gece ge�irmemi�tik. Durgun, sakin hatta sessiz. Herkeste yorgunluk ve eve d�nme iste�i vard�. Nurg�l g�zelli�iyle g�z kama�t�rmaya devam ediyordu. Mehmet ona b�y�k a�k duyuyordu. Dizinin dibinden ayr�lm�yordu. El ele g�l�n kenar�nda y�r�y��e ��km��lard�. Puslu havadan dolay� �ad�rdan fazla uza�a gidemiyorlard�. Ate�in ba��na geldi�inde tarih�i Haldun; - � Biliyor musun Nurg�l, �u takt���n y�z�k �amiram� a ait olmal�. Urartular�n tarih�esinde �amiram� dan �ehvet ve erkek d��k�n� diye bahsedilir. G��l� ve ihtirasl� bir kad�nd�r. �stedi�i erke�i etki alt�na al�r, alamad��� zaman ise o ki�iyi yok etmek ister. Hat�rlasana a��k oldu�u Ara� y� elde edemeyince askerleriyle gelip onun �arp��m��t� ve Ara �lm��t�. Ayr�ca kimsenin t�rmanamayaca�� tepeyi duvarlarla �evirdikten sonra, orada esrarengiz bir saray ve insana deh�et veren �yle bir kale yapt�rd� ki, i�eride yap�lan �eylerin ve olup bitenlerin ne oldu�unu herhangi bir kimseden ��renmek kesinlikle m�mk�n olmad�. Kalenin do�u kesiminde, demirin bile iz b�rakamayaca�� kadar sert olan y�zeyinde yatak odalar�ndan ve kayalara i�lenmi� uzun odalardan olu�an �e�itli saraylar� kayalara oydurtmu�tu. Bu kad�n ayn� zamanda �ok gizemli bir kad�nd�. S�se merak� vard�. Tak�lar onun i�in �ok �nemliydi. Fark�ndaysan�z bir s�r� tak� bulduk ancak krali�enin s�rekli takt��� bir y�z�kten bahsedildi�ine �ahit oldum. Kaz� yaparken ilk buldu�umuz y�z��� hat�rl�yorsan�z - ki Nurg�l tak�yor - Krali�enin y�z��� odur diye d���n�yorum. Bu y�z�k �amiram� a g�� veren, t�ls�ml� bir y�z�k oldu�u ve herkesi etki alt�na ald���, �amiram' �n da bundan dolay� h�rsl�, g��l� bir ki�i oldu�u ve tutkulu a�klar ya�ad��� bahsi ge�er. Nurg�l; -� Yani �imdi bu t�ls�ml� m� demek istiyorsun? � dedi. Haldun da " evet " diyerek sustu. � Merak ettim, hani etraf� duvarla kaplam�� ya, garip kale yapt�rm��, kimseler de bilmiyormu� neler ya�and���n�, hakikaten neler d�nd�, ka� sevgilisini kapatt� oraya acaba? � deyince Aysu, herkes bir kahkaha att�. Aysu g�zel ama aptal k�zlardand�. Bu onu komik yap�yordu ama kalbi temizdi. Kimse hakk�nda k�t� d���nmezdi. R�fat y�z���n t�ls�ml� oldu�unu ��rendi�inden beri yerinde duram�yordu. ��inde engelleyemedi�i bir duyguyla ba� ba�ayd�. �ad�rlara yatmak i�in gidildi�inde,ortal��� kontrol etti,y�z��� almak istiyordu. Fakat Nurg�l y�z��� ��karmam��t�. O gece y�z��� alamadan uyumak zorunda kald�. Bundan sonra R�fat, ortam� hep bekledi, g�zetledi. Bir gece Nurg�l s�caklay�p y�z��� parma��ndan ��kard�. ��te o gece y�z��� e�yalar�n �zerinden almay� ba�ard�; parma��na takt�. Takt��� anda kendinde bir g�� hissetti; sanki deli cesareti damarlar�nda dola��yordu. �ok ilgin� ki iki ayd�r burada b�yle bir olay ya�amam��t�k ama o gece ya�anm��t�. Bir kurt dadanm��t�. Gri, sar� g�zl�, korkun� sesler ��kartan bir kurt, ta dibimizde ulumu�tu. Hepimiz sinmi� bir �ekilde bir kenarda dururken, R�fat eline ald��� bir kaz�kla d��ar� ��kmak �zereydi. Yalvard�k ��kmamas� i�in; ��kt�� Deh�etle olanlar� �ad�r�n k���k penceresinden izliyorduk. Bo�u�uyorlard�, k�h kurt �ste ��k�yordu, k�h R�fat! Bir kan g�rd�k. �ocuklardan biri yard�ma gitti ama �ok ge�ti. Kurt bir tarafa, R�fat bir tarafa serilmi�ti. Kurt �lm��t� ancak R�fat yaralanm��t�. Hemen hastaneye gittik. Bu olay hepimizi derinden �zm�� ve korkutmu�tu. �ad�rda kalmaktan vazge�ip g�l kenar�ndan biraz uzakl�ktaki motele yerle�meye karar verdik. Hastane ziyaretinde R�fat� �n elinde y�z��� herkes g�rm��t�. Nurg�l de g�rd� ancak �nemsemedi. �ok daha ciddi bir durum s�z konusuydu. O ak�am Aysu hastan�n ba��nda n�bet bekleyecekti ama bunu istemedi�i her halinden belli oluyordu. �stemeye istemeye girdi odaya, ��yle bir g�z att�. Bu hastane odalar� onu s�kard�, bo�ard�.Yata��n kenar�nda bir koltuk vard�, ona oturdu. Ellerini koltu�un kenarlar�ndan a�a��ya, v�cudunu da koltu�un minderine do�ru b�rakt�. �ylece bak�n�p durdu R�fat� a, onun y�z�ne, ellerine do�ru. Birden g�zlerinde �im�ekler �akt� ve o ye�il ta��n cazibesine kap�ld���n� hissetti. Y�z��� hastan�n parma��ndan ��kart�p kendine takt�. Birden b�y�k bir g�c�n geldi�ini, beynin i�inde kaynamalar oldu�unu hissetti. Sanki �imdi hayat� ba�ka pencerelerden g�r�yordu. Ertesi g�n odaya girdi�imizde Aysu, inan�lmaz bir �ekilde ciddi ve mant�kl� konu�uyordu. Ne oldu�unu pek anlamam��t�k. �a��rd�k do�al olarak! K�zca��z b�ylesi anlaml� konu�urken, kendi �a�k�nl���n� da gizleyemiyor, heyecanl� bir �ekilde konu�uyordu. Ertesi g�n ��len, yemek s�ras�nda olan biten hakk�nda yorumlarda bulunuyorduk; y�z��� takan her kimse bir �ekilde farkl� davran��lar i�inde bulunuyordu. Herkes y�z���n bir t�ls�m� oldu�una inanmaya ba�lam��t�. K�sa s�reli�ine bu konu konu�ulup ba�ka bir konuya ge�ildi. Konu ekip i�indeki a�kt�; yani, Mehmet ve Nurg�l� �kisi, birbirine s�k� s�k�ya ba�lanm��t�. Zaman, a�klar�n� y�rekleri kadar b�y�tm��t�. Evlenmeyi d���n�yorlard�. Birbirlerinin hayatlar�n� payla�acak kadar �ok istiyorlard� beraber olmay�. Sonra ba�ka ba�ka konulara ge�ildi. En son yemekten kalkarken Mehmet Aysu� ya gidip y�z��� ondan almak istedi�ini s�yledi. �lk �nce vermek istemeyen k�zca��z bencillik etmemeye karar verip y�z��� ona verdi. Mehmet y�z��� parma��na ge�irdi�inde kendisine bir g�c�n hakim oldu�unu hissetti. Aysu� nun yana��ndan makas alarak � te�ekk�rler bebek � dedi. Bu s�z� duyan Nurg�l �ok �z�ld�, kendini �ok k�t� hissetti. A�layarak odas�na gitti. Arkas�ndan ko�arak odas�na girdim. Beni g�rd��� anda bana s�k� s�k� sar�ld�. O g�n i�erisinde bir �ok ki�i Mehmet� in bir s�r� k�za as�ld���n� g�rd� ama hi� kimsede Nurg�l� e bir �ey s�ylemedi. Ta ki Nurg�l ak�am yeme�ine inene kadar� Mehmet ekipten ayr� bir masada otuyordu. �evresinde �� d�rt tane k�z vard�. Nurg�l beyninden vurulmu�a d�nm��, sendelemeye ba�lam��t�. Bay�lmak �zereydi. Ekipten biri bunu fark etti de hemen ko�up k�z� kucaklad�. Nurg�l bay�l�rken; - � Ben �irkinim, ben �irkinim � diye say�kl�yordu. B�t�n ekip bu olaya sinirlendik ve kalk�p onlar�n masas�na gittik. Mehmet� e k�zd�k. Bu arada kolu sarg�l� olan R�fat sessizce bak�yordu bizim masadan. Onun bir korkak oldu�unu d���n�yorduk ve kurtla nas�l kavga etti�ine �a��r�yorduk. Neyse, Mehmet �ok rahatt� ve istifini bozmuyordu. Bu bizim sinirlerimizi iki kat�na ��karm��t�. Hemen oray� terk ettik. Aram�zda s�z vermi�tik; kimse Mehmet ile konu�mayacakt�. O ak�am aram�zda ald���m�z bir kararla, onun takt��� y�z��� parma��ndan i�imizden biri alacakt�. Oybirli�i ile Oya' n�n almas�nda karar k�ld�k. Oya �ok s�sl�, �ekici ve g�zel bir k�zd�. Mehmet� i kendine yakla�t�racak ve y�z��� alacakt�. Nitekim de �yle oldu. Oya onu kand�rd� ve y�z��� parma��na takt�. Birden y�z�kteki t�ls�m�n titre�erek i�ine do�ru yay�ld���n� hissetti. Yan�m�za geldi�inde bu y�z���n kendisinde kalmas�n� �ok istedi�ini s�yledi. Daha sonra da ertesi g�n i�in iyi dinlenmesi gerekti�ini ifade edip, �z�r dileyerek yan�m�zdan ayr�ld�. Oya, sabah ekibi beklemeden kaz� yerine gelmi�, �al��malara ba�lam��t�. Hi� kimse bu olaya art�k �a��rmamaya ba�lam��t�. ��nk� y�z��� takan farkl� davranmaya ba�l�yordu. Oya kendine g�venen, ak�ll� hatta kurnaz bir kad�nd� ama i� hayat�nda ba�ar�y� yakalayamam�� bir ki�iydi. �imdi bu ba�ar�y� elde etmek i�in �al��malar�n� h�zland�rm��a benziyordu. Bir s�re bu devam etti. Onun sayesinde bir s�r� bulguya sahip olmu�tuk. Belki de hayat�nda ilk kez bu kadar �ok �al��m��t�. K�zca��z bu i�e ba�lad��� ilk y�llar daha tutkuluydu. Babas�n� kaybettikten sonra b�t�n tutkusunu kaybetmi�ti. ��te �imdi o y�llar� tekrar ya��yordu. Oyan�n bu hali bizim de ho�umuza gidiyordu. � Y�z�k ilk kez i�e yarad� � diyorduk. Sonra Oya y�z��� kaybetti. Bir t�rl� nereye koydu�unu hat�rlayam�yordu. Asl�nda bir yere koyup koymad���n� da hat�rlam�yordu. Herkes y�z��� aramaya ba�lad�. Y�z��� kaz� yapt���m�z yerde Serta� buldu. Demek ki orada �al���rken fark�nda olmadan d���rm��t�. Serta� y�z���n ye�ilini g�r�r g�rmez, g�zlerinin ye�ili koyula�m�� ve y�z��� parma��na takm��t�. ��ine bir enerjinin girdi�ini hissetmi�ti. Serta�, ye�il g�zlerinden dolay� kendini �ok be�enirdi. Kendine g�veni tamd� fakat fazla �al��kan biri de�ildi ve �ok kaba bir �ocuktu. Y�z�k t�ls�m�n� g�sterdi�i zaman o herkese kibar davranmaya ba�lam��t�. Neredeyse herkesi etki alt�na al�yordu. Oya art�k kaz� i�lerinde �al��mamaya, ��enge�lik yapmaya ba�lam��t�. Eskisi gibi s�ylene s�ylene �al���yordu. Bu bizi �ok �z�yordu. B�ylesi zeki olan bir k�za bu hareketleri yak��t�ram�yorduk. Di�er taraftan Serta� �ok kibarla�m�� daha �ekici olmu�tu. Van g�l� ve �evresi bize olduk�a g�zel hediyeler sundu. En son Urartulara ait �ivi Yaz� tabletlerini bulduk. Bu bizi sevindiren bir durumdu. Belki de en �ok bunu buldu�umuza sevindik. Bu ba�ar�y� kutlamak istiyorduk. Bununla ilgili konu�urken G�khan Serta� tan y�z��� istedi. Serta� o kadar kibard� ki kimseyi k�ram�yordu. O y�zden de G�khan� � da k�ramad�. Y�z��� verdi. ��te o an y�z��� parma��na �oktan ge�irmi� olan G�khan ba��rmaya ba�lad�; - � Bendensiniz arkada�lar! � dedi. Hepimiz �a��rm��t�k. Bu kadar olay oldu ama hi�biri bu �ocu�un ki kadar �a��rtmad�; ��nk� G�khan asla ama asla para harcamaz ya da az harcar, iki senedir kimseye bir �ey �smarlad��� g�r�lmemi�tir. �ark�lar, t�rk�ler s�yleye s�yleye yeme�e gittik, �ok g�zel yemekler, tatl�lar, yedik. G�khan bize bir s�r� yiyecek ve i�ecek ikram etti. Van g�l�n� �ok sevmi�tik, burada ya�ad���m�z an�lar�m�z �ok �zeldi. Buran�n bir t�ls�m� vard�, gizemli ve g�zel bir yerdi. Buradaki �al��malar�m�z bitmek �zereydi. Son on g�n�m�z kalm��t�. ��imizde bir burukluk oldu�unu inkar edemezdik. Belki de bu son �al��mam�zd�. Bamba�ka ekiplerle �al��mam�z gerekebilirdi. Kim bilir nerelerde, hangi farkl� yerlerde gizemli olaylar�n ortas�nda olacakt�k? Bunlar� d���n�rken s�z�p kalm��t�m� Son g�nler oldu�undan kaz� i�in fazla u�ra�m�yorduk. Bulmam�z gerekenden fazlas�n� zaten bulmu�tuk. Be�erlik iki gruba ayr�l�p �al���yorduk. Bir be� grup �al���rken di�eri dinleniyordu. ��te ne olduysa da o s�rada oldu. Baz� kaz� e�yalar� kaybolmu�tu! Muhtemelen ka��r�lm��t�. Kim ya da kimler yapar diye epeyce d���nm�� ama bulamam��t�k. Birbirimizin y�z�ne bak�yor ama bir t�rl� anlayam�yorduk. Daha do�rusu konduram�yorduk. Bir iki g�n ge�tikten sonra Tekin' de bir tak�m de�i�meler oldu. Daha fazla odas�na gider oldu. Bizimle g�r��meleri seyrekle�ti sanki bir tuhafl�k vard�. Aram�zda bu mesele konu�ulur bir hale gelmi�ti. Bir iki arkada��m�z Tekin' in odas�na bakmak istiyordu. Kimsede kar�� ��kmam��t� bu iste�e. Haldun ve G�khan onun odas�na ��kt�lar. O s�rada Tekin bizim yan�m�zdayd� ve biz onu oyal�yorduk. Daha sonra, Haldun herkesi toplad�;gergin ve �zg�n g�r�n�yordu. ��imizde b�y�k olan oydu sanki bir nevi bizim a�abeyimiz gibiydi, konu�maya ba�lad��� s�rada Tekin yan�m�zda de�ildi; - � Arkada�lar, biz Tekin arkada��n odas�nda kaybolan baz� e�yalar� bulduk! � dedi. Hepimiz �oka girmi�, ne diyece�imizi �a��rm��t�k! Tekin �ok fakir bir aileden geliyordu ve en b�y�k hayali de zengin olmakt�. O kadar dert ederdi ki fakir olmay�, gurur meselesi yapard�. Hepimiz bu davran��� ona yak��t�ramad���m�z i�in " kesin y�z��� takt� ve y�z�k onu ele ge�irdi " diye d���nd�k. Tekin geri d�nd���nde parma��nda ki y�z��� fark ettik. Sanki bu i�imizi rahatlat�yor gibiydi. Hani y�z��� parma��ndan ��kar�rsa tekrar bizim sevdi�imiz arkada��m�z olacak san�yorduk. Nitekim baz� arkada�lar y�z��� ��karmaya gayret ettiyse de Tekin y�z��� takan di�er ki�iler gibi ��karmak istemedi. Normal �artlar alt�nda y�z��� alamayacaklar�n� hisseden arkada�lar�m�zda a��k a��k onun ne yapt��� bildiklerini ifade ettiler. Y�z��� vermek zorunda kald�. Haldun y�z��� takt� bu kez dalga ge�erek; - � Bakal�m ben de nas�l bir durum ��kacak � dedi. Haldun d�z bir insand�. Her zaman ak�ll� ve mant�kl� davran�rd�. �ok okuyup gezen, bilgilerini payla�may� seven birisiydi. Daima d�r�st ve adil davranmaya �al��an ender insanlardan biriydi. Fakat y�z�k onda da etkisini g�stermeye ba�lam��t�. �nan�lmaz derecede herkese yak�nl�k g�steriyor, bir dediklerini iki etmiyordu. Bu durum bize a�ina gelmiyordu hatta e�reti bile durdu�u s�ylenebilirdi. En sonunda dayanamay�p bu y�z��� ben istedim. Takt�m ve bir s�re bekledim. ��imden bir �eylerin yay�laca��n� ve beni harekete ge�irece�ini san�yordum ama olmad�; hissetmedim. Haldun� a bunu sordu�umda g�lerek, bunu daha sonra a��klayaca��n� s�yledi. On g�n dolmu�tu. Motelden ayr�lmak �zereydik. Hepimizde bir burukluk vard�. B�t�n k�yl�lerle vedala�m��t�k. Yard�mlar� i�inde te�ekk�r etmeyi ihmal etmedik. Motelci Salih amcayla �akala��p, �p��t�k. Bizi unutmayaca��n�, gene bekledi�ini s�yledi. Ha bir de art�k motelini otel yapacakm��, ad� da � URARTU � olacakm��. � K�sa s�rede buralar turist kaynar sayenizde � dedi. Otob�s� beklerken Haldun' a yine � y�z�kteki t�ls�ma ne oldu � diye. � T�ls�m yok! � dedi Haldun. Donduk, kald�k o an! - � Nas�l yani? � dedi Nurg�l. Haldun anlatt�; - � ��imizdeki eksikleri, g�vensizlikleri g�rmek istedim. T�ls�m varm�� gibi aktard�m, hepiniz inand�n�z! T�ls�m falan yok! Olmak istedi�iniz neyse o oldunuz. �yi ve k�t� yan�n�z� ortaya koydunuz. G�zel olmak isteyen g�zel oldu, �apk�n olmak isteyen �apk�n oldu. Y�z�k �yle s�radan bir y�z�kt�. Bu size ders olsun, �nce kendinizi severseniz zaaflar�n�z sizi yenemez. Zaaf olmaktan ��kar � - � Ama sende etkilendin y�z��� takt���nda! � dedi Serta�. - � Sadece numarayd�. ��inizde de bir tek Suna inanmad�. O da zaaflar�n� bilen, onlar� oldu�u gibi kabul eden biri oldu�u i�in kanmad� � dedi gen� bilge . R�fat zaten Haldun' a g�c�k oluyordu. Ona kar�� doluydu. Bu anlatil�nlar onun sinirini bozdu ve kavga ��kt�. Yumruklar havada u�u�uyordu. K�zlar araya girip engelledi de olay kapand�. Otob�ste, yol boyunca aram�zda konu�ma hi� ger�eklememi�, sus pus olmu�tuk. Otob�s ara verdi�inde hepimiz inmi�tik. Yemek yedi�imiz s�rada yan�m�zdan bir kad�n ge�ti. Kad�n�n g�zlerinde koyu bir makyaj vard�. �zerinde �ok eskilerden kalma �imdi d�k�nt� diyece�imiz ama eskilerin en g�rkemli k�yafetiyle yan�m�zdan ge�ip gidiverdi. Elinde ye�il ta�l� y�z�k vard�; r�zgar sa�lar�n� u�urdu�undan eliyle sa��n� d�zeltmi�ti. ��te biz o arada y�z��� fark ettik, apar topar masadan kalk�p kad�n� takip ettik. Otob�slerin oldu�u tarafa do�ru gitti. Ko�tuk ama kad�n ortadan kayboldu. Kimdi bu kad�n? O y�z�k onun eline nas�l ge�mi�ti? E�yalar� kontrol ettiklerinde y�z�k yerindeydi. Tam otob�sten uzakla�mak �zereyken kad�n tekrar g�r�nd�. Deh�ete kap�lmak �zereydik! Bu neyse hepimiz de g�r�yorduk. Otob�s kalkmak �zereyken cama bir el dokundu, uzun elleri, uzun t�rnaklar� olan bir kad�n eliydi. Camdan i�eriye do�ru bir �ey atm��t�. Elini �ekerken ye�il ta�l� y�z�k parlam��t�. Deri par��menin �zerinde Urartu �ivi Yaz�s� ile yaz�lm�� bir mesaj vard�. Bu ara�t�rma yaparken bulmam�z gereken �nemli belgelerden biriydi ancak bu kad�n getirmi�ti. Hepimiz bir tel�� i�inde okumaya �al���yorduk. Bu y�z�k lanetliymi�! Urartu medeniyetinin ba��na bir s�r� musibet gelmi�, neredeyse �amiram� � ta�lamaya kadar i�i g�t�rm��ler. �amiram' �n her taraf� kapal� bir kale yapt�rmas�n�n sebebi de buymu�. Ve o lanet �imdi bizim �zerimizdeydi. Kendimizi �ok k�t� hissetmemize ra�men inanmamaya �al���yorduk, yolculuk ba�lad���nda hepimiz gergindik, emin oldu�umuz tek �ey; o kad�n �amiram oldu�u ve bizi uyarmaya �al��t���yd�� K�sa bir s�re sonra otob�s kaza yapt�. Bizden kimse zarar g�rmedi. Evlerimize d�nd���m�zde hayat�m�zda pek �ok �ey de�i�ti. Bir arkada��n evi yand�, di�eri sevdiklerini kaybetti, biri sakat kald�, di�eri �ld�, herkes bir �ekilde lanete inanm�� ve onu ya�am��t�. Haldun' la evlendik. Fakat her gece lanetlendi�imizi d���nerek, uykular�m�z ka��yor. �imdi arkeoloji ile ilgili ne bir yaz� okuyor ne de film izliyoruz. Ben hat�ralar�m� yazd���m s�rada Haldun gazete okuyordu. ��imden bir his Haldun� a bakmam gerekti�ini s�yl�yordu. Odaya girdi�imde; Haldun koltu�a y���lm��, gazete kuca��nda nefes almadan duruyordu; - � Haldun,Haldun!... � �lm��t�! Hemen gazeteye bakt�m! Ba�l�kta �u yaz�l� idi; YE��L LANET! Okumaya devam ettim; � M�zede sergilenen Urartulara ait olan ye�il ta�l� y�z�k �al�nd�. Y�z��� �ald�ktan k�sa s�re sonra ka�an iki h�rs�z, kendilerini istem d��� bir hareketle kamyon alt�na att�lar. Getirildikleri hastanede �ld�ler. Y�z��� al�p takan bir doktor ve iki hem�ire kay�pken, yerde buldu�u y�z��� takan hastalardan biri kalp krizinden �ld�. Hastaneye sadece genel kontrole gelmi� bir hastayd�� " |
:
Emel
BAYKARA,
21/06/2004 PAZARTES�,
14:20:24, �STANBUL,