www.sizedebiyat.com SiZedebiyat Edebiyat Enstit�s�
M�TOLOJ� da��
MEVS�MLER B�t�n bitkilerin anas� olan Aphrodite' in Adonis ad�nda bir o�lu daha vard�. Yunanl�lar Aphrodite' in o�lunu bizi �ar�abuk terk eden �i�ekli ve ne�eli ilk bahar�n sembol� olarak kabul ederlerdi. Adonis sakland��� a�ac�n kabuklar�n� yararak ��kt��� zaman g�zel g�nler ba�l�yor, �i�ekler a��yor, ilkbahar ba�l�yordu. Onun hayat� t�pk� �i�ekler gibi s�n�rl�yd�, bir ka� g�n s�r�yordu. ��nk� Adonis a��l�p g�ld���, gen�li�in en g�zel ve parlak �a��na ula�t��� g�n �l�yordu. Bu zaman yaz mevsiminin sonuna denk geliyordu. Yani sonbahar�n �i�eklerin soldu�u, yapraklar�n sarard��� d�nyaya h�z�nl� bir havan�n hakim oldu�u mevsimin. ��te bu mevsimde Adonis d�nyam�z� terk ediyor g�r�nmez bir aleme giriyordu. B�yle bir mevsim de Adonis yaban domuzunu kovalarken hi� beklemedi�i bir anda yaban domuzu birden bire geri d�nm�� ve ona sald�rm��t�. Aphrodite o�lunun ge�irdi�i kazay� haber al�r almaz Olympos da��ndan a�a�� inmi�ti, ancak yan�na vard���nda o�lu �oktan �lm��t�. Aphrodite a�layarak o�luna sar�ld�. Adonis' in �l�m�yle Aphrodite' in yan� s�ra periler ve bir �ok tanr��a g�z ya�� d�kt�ler, yas tuttular. O g�nden sonra Adonis' in �ld��� g�n'�n an�s�na Adonis' i sevenler do�du�u g�ne kadar yas tutmaya ba�lad�lar. Bu y�zden, ne�eli ve rengarenk ge�en ilk bahar ve yaz mevsiminden sonra kasvetli ve h�z�nl� sonbahar ve k�� gelir. Bu mevsimler Aphrodite ve perilerin Adonis' in yas�n� tuttuklar� d�nemdir. GECE, G�ND�Z, �AFAK, G�NE� G�n �����n�n parlak tanr�s� olan Apollon, Yunanl�lara g�re kendini g�ne� ile g�stermektedir. Babas� Zeus, �����n geldi�i yer olan g�ky�z�, annesi karanl�k gece Leto� dur. Eos ( �afak ) her sabah gecenin koynundan ��karak ; g�n�n parlak saatlerinin efendisi, g�ne�in tanr�s� Apollon� un geldi�ini m�jdeler. Apollon�un do�u�u ise ��yle olmu�tur: Keos ile Phoebe ( Par�lt� ) n�n Leto adl� g�zel bir k�zlar� vard�. Zeus ona g�r�r g�rmez a��k olmu�tu, Hera bu k�z�n kendi kocas�ndan �ocuk bekledi�ini ��renince k�zca��za yapmad���n� b�rakmad�. Yer tanr��as� Demeter� e Leto� ya do�um yapmas� i�in yer vermemesini rica etti. Ve do�um tanr��as� Eilethyia� n�n da Olympos� tan a�a�� inmesine izin vermedi. Zeus sevdi�i kad�na yard�mc� olabilmek i�in bir �ak�l ta�� olarak g�kten, y�zen bir adan�n k�y�s�na kumlar�n �zerine d��t� ve aday� denizin derinliklerinde bir kayaya ba�lad�. Leto yorgunluktan bitkin bir halde bu adaya ula�t���nda �unlar� s�yledi; � Ey ada bana ac� ve �ocu�umu d�nyaya getirmek i�in bana yer ver, e�er sen benim o�lumu g��s�ne basar, kayalar�n aras�nda bar�nd�r�r, ona bir tap�nak yaparsan, �enlenecek, zenginle�eceksin! ��nk� karn�mda ta��d���m tanr� i�in halk buraya ak�n ak�n kurban kesmeye gelecektir " Adan�n �zerinden eserek ge�en r�zgarda ona cevap vermi�: � Leto, i�in rahat etsin, senin o�lunu alaca��m. Yaln�z do�uraca��n �ocu�un daima bende kalmas� i�in onu kand�raca��na dair bana s�z ver. � S�z veriyorum� demi� Leto. Do�um a�r�lar� ile k�vranan kad�n�n etraf�n tanr��alar sard�, onun bir an evvel kurtulmas�n� istiyorlard�. Bu s�rada �ris kindar Hera� n�n hilelerini alt �st edip, do�um tanr��as�n� Olympos� tan ka��rarak adaya indirdi. Apollon uzun bir sevin� ���l��� atarak, �����n i�inden do�du, Themis Olympos� tan a�a�� indi ve yeni do�an yavruya Amrosia ve Nektar sundu. Parlak Apollon il�hi i�kiyi i�er i�mez, annesinin sard��� kundak k�m�ldanmas� ile y�rt�ld�, g�m�� kemer par�aland�, alt�n i�lemeli ba�lar kendi kendilerine k�r�ld�lar, d��t�ler ve parlak y�zl� Tanr� hemen ba��rd�:
�
Bana ahenkli sesler ��karacak bir Lir getiriniz. Bir elime de ok ve yay veriniz,
mucizeler g�stermek istiyorum �
Can ac�s�ndan korkun� sesler ��karan hayvan, kocaman g�vdesini s�r�yerek ormana dald�. Sonra k�vranarak �ld�. Fakat ejderi �ld�rmekle tanr�l���na leke s�rd���ne inanan Apollon kendini cezaland�rmaya karar verdi. Tanr�lar�n t�resine g�re bu kirden temizlenmesi gerekiyordu, bunun i�inde Apollon kendi kendini s�rg�n etti ve tam dokuz y�l boyunca tanr�lara �zg� �zelliklerinden vazge�erek, basit bir insan gibi Tesalya kral�n�n hizmet�ili�ini yapt�, atlar�n� otlatt�, �k�zlerini g�tt�. Bu s�rg�n senelerinde Apollon s�r�y� beklerken Lir �alar, �ark� s�ylerdi. O k�rlar�n saf, tertemiz havas�yla �yle g�zelle�ti ki tanr�lar bile onun �obanl���n� k�skan�r olmu�lard�. G�nderen: Seray KA� |