�ay demlemek! Yemek �s�tmak! Su �s�tmak! Kestane kebap - yemesi sevap - yapmak! �ama��r kurutmak! Oran� buran� veya elini yakmak! B�t�n bunlar soban�n �s�tma i�levinin ard� s�ra gelen yararlar�yd�. Soban�n bir yarar� daha oldu�u geli�en teknolojinin evlerimizde yer almas�ndan sonra kendini iyice g�sterdi:

Baz� apartman y�neticisi ve saz arkada�lar�yla dala�t�rmamak!

�imdi... bu tip y�neticiler eskiden tek ba�lar�na g�rev icra ederlerdi. G�rd�ler ki kimse ses ��karm�yor; �nce bir muhasebeci tuttular. Yetmedi; bir de sekreter eklediler. canlar� isteyince eleman almakta da �ekince g�stermiyorlar! Eskiden �ehirleraras�na kapal�, g�r��me s�resi �� dakikayla s�n�rl� sabit telefon i�in Genel Kurul toplant�s� yap�p izin al�rlard�. �imdi cep telefonu i�in bir �ey sormad�klar�, personelin �cretini ve �zl�k haklar�n� dert etmedikleri bir yana bir de kendilerine Genel M�d�r maa�� ba�lat�yorlar. Yak�nda y�ll�k �cretli izin, �zl�k haklar� da isterlerse s�z veriyorum �a��rmayaca��m!  Biz yine de konudan uzakla�mayal�m isterseniz; bunlara yeni yeni bir huy daha geldi: Rahat rahat harcamalar�na izin verilmeden ses ��kar�lmayan paray� harcamamak i�in �zel bir �aba g�steriyorlar! �rnek: Kaloriferlerin yak�lmas� i�in �zveri ve g�n�l r�zas�yla verilen miktarlar...

�nsanlar�n daha rahat hasta olduklar� aylar Eyl�l sonlar�, Ekim veya Mart, Nisan aylar�d�r. Havalar Eyl�l d�neminde bir t�rl� tam olarak so�umaya,  Nisan d�neminde bir t�rl� �s�nmaya karar veremezler. Her y�l iki kez bu durumla kar��la�malar�na kar��n insano�lu yine de ne giyece�ine, ne yapaca��na bir t�rl� karar veremez. Yukar�da and���m baz� apartman y�neticilerinin saz ekibi de karar veremez bir t�rl�!

Asl�nda konu�mam gereken kimse apartman y�neticisi; ben asilim, o da benim vekilim ��nk� 634 say�l� Kat M�lkiyeti Kanunu b�yle diyor: " Madde 38 - Y�netici, kat maliklerine kar�� aynen bir vekil gibi sorumludur. " Bitti! Noktas� bile var! Tart���lacak bir �ey, yoruma a��k hi�bir taraf� yok! Yok ama bu baz� apartman y�neticileri bir kez o makama oturunca kat malikini esir, kendisini de esirba�� san�yorlar. Bu durumu hemen d�zeltmeniz olas� ama baz� tav�an tersi kat maliki kom�ular�m�z da bu esareti kabullenir, hatta ho�lan�r bir tutum izleyince oy az�nl��� olarak kal�yorsunuz. Evet, konu�mam gereken y�netici ama ne m�mk�n! Maiyetinde �cretlerini bizim verdi�imiz bir iki bey, iki �� han�m var ya...

Y�llard�r anlatmaktan dilimde t�y bitti: Kl�sik yolda kalorifer havalar so�umaya ba�lay�nca yak�l�r. Ellenmez! Havalar �s�nmaya ba�lay�nca da s�nd�r�l�r. Ellenmez! En ekonomik, en rasyonel yolu budur ve ba�ka yolu da yoktur. A��klamas� m�? Peki... 

Is� ister art�, ister eksi bir birikim i�idir. Birikmesi i�in s�re ister. Di�er bir deyi�le ister airconditioner so�utmaya, isterse kalorifer �s�tmaya zaman ister. Konumuz kalorifer oldu�una g�re bir s�re yan�nca �nce kazan�, sonra sistemi, en son odadaki havay� �s�t�r. D���k �s�da yakarsan�z kazan�, d���k �s�dan biraz daha fazla yakarsan�z kalorifer sistemini, yeteri kadar yakarsan�z oday�, yeteri kadar yanmakta devam etmesine izin verirseniz duvarlar� ve binay� �s�t�rs�n�z. Asl�nda odayla binan�n �s�nmas� yeteri kadar yanmas�na izin verme safhas�ndan sonra do�ru orant�l�d�r; paralellik ta��r. Ancak bina �s�nd��� zaman az yak�t harcamaya ba�lars�n�z. Mant�k, y�r�yen y�r�meyen her t�rl� t�ketimde ayn�d�r: Gereken g�ce bir an �nce ula�mak i�in gerekeni hemen harca ve oraya hemen ula�; enerjiyi orada sabit tut! Buraya kadar olan k�sm�, " Hamama giren terler " k�sm�d�r. Kaloriferli, merkezi sistemli bir yap�da oturuyorsan�z bunu g�ze alacaks�n�z. Yukar�dakileri, kesin de�il ama �rnek say�larla anlatmak gerekirse: Art� 40 santigrad derece kazan�, 50 derece sistemi, sisteminize ve hava durumu g�re 60 ve yukar�s� oday� ve binay� �s�t�r. Bu noktada sizin tek yapman�z gereken, kazan�lm��, biriktirilmi� �s�y� muhafaza etmenizdir. Bunu da kaloriferi hi� kapatmayarak ve kazan� uygun �s�da tutarak yapabilirsiniz. Uygun �s� �rnek olarak 60 dereceyse ayar� hi� ellememeniz gerekir ��nk� kalorifer 60 da otomatik olarak durur. Bir s�re sonra �� be� derece d��er ve tekrar 60 ' a ��kararak durur. Ayn� grafi�i tekrarlar durur. ��te ekonomi buradad�r. Siz 60' a gelinceye kadar olan� bir kere, daha sonra da yaln�zca o �� be� dereceyi �dersiniz. �imdi kaloriferin aralarda kapat�ld���n� d���nelim. S�f�rdan 60 a kadar ge�en s�re ne kadarsa o zaman� ba�tan harcayacak, o masraf� yeniden yapacaks�n�z ki i�te bu da di�er yak�� tarz�ndan �ok y�ksektir. �rnekteki 30, 40, 50 rakamlar� do�ru, 60 sisteme ve so�u�un �iddetine g�re �ok de�i�ken olabilir. 70, 80, 85, 90 a kadar ��kabilir. S�cakl�klar en az �s�nan daireye g�re ayarlan�r. Ana prensipler bunlard�r.

Otomobile uygulayacak olursak; 0 kilometreden 90 kilometreye ��k�ncaya kadar harcanan yak�t, zaten kazan�lm�� 60 kilometreden 90 kilometreye kadar harcanan yak�ttan �ok daha fazlad�r.   

Modern yolda da kalorifer hi� ellenmez! Havalar nas�l giderse gitsin. otomatik sistem a�ar, y�kseltir, al�alt�r, kapat�r. Otomatik sistem g�n�m�zde hemen hemen merkezi b�t�n kaloriferlerde tercih edilmektedir. Temel ayar� iyi yaparsan�z gerisini o halleder. Hava �s�n�nca �s� derecesini d���r�r; so�uyunca �s� derecesini artt�r�r. Mant�k �udur: A�ustosta kar ya�arsa sistem a�ar ve �s�t�r; ocakta a�ustos s�ca�� olursa sistem kaloriferi kapat�r. Otomatik sistemde sadece oda s�cakl���n� en �s�nmayan daireye g�re, kazan s�cakl���n� y�ksek bir dereceye ayarlay�p b�rakacak, bir daha da bozulmad�k�a ellemeyeceksiniz!

Do�ru bilinmesi gereken kalorifer ve kullanma s�cak suyunu �s�tma aras�ndaki ba�lant�lar, teknik konular� da vard�r ki o da ayr� bir dert! Bu baz� y�neticiler kat maliklerini �stakoz sanarak ha�lamaya �al��maktaysa da i�g�d� so�uk su kullanmay� becertebilmektedir. Kullanma s�cak suyunu daha az �s�tarak elde edilen yak�t tasarrufuyla oda �s�n� bir bu�uk kat y�kse�e ��kartmak olas� ama temelini anlatamam��ken t�revlerini nas�l anlataca��z?

Baz� kat maliklerine de �unu anlatmakta g��l�k �ekebilirsiniz: E�er s�cak fazla geliyorsa eviniz �s�nm�� demektir. Dayanam�yorsan�z kalorifer pete�inin muslu�unu kapat�n. Siz evinizin �s�nmas�na para veriyorsunuz; pete�inizin �s�nmas�na de�il! Asla y�neticiye kaloriferi kapat, �s�y� azalt diye bask� yapmay�n; �st katlarda �s�nma bedelini �deyip de sayenizde ���yenler var! Bu �ekilde hem siz hem onlar, sayenizde fazla �cret �d�yorlar; onu da yukarda anlatm��t�k...         

Kl�sikte saz ekibi yoktu. O devirlere yeti�emediler. Modernde varlar. A��yorsunuz; y�netici memleketine gitmi�! Oyna�man�z �u �ekilde devam ediyor.

- Kaloriferi yakal�m art�k. Duvarlar, evler, bizler buz gibiyiz!

- D��ar�s� s�cak ama?

- Olur! E�yalar� soka�a ta��yay�m o h�lde?

- Esta�furullah!

- Sen �nce o aya��n�n alt�ndaki, bedelini ve sarfiyat�n� benim �dedi�im elektrikli kaloriferi kapa bakay�m! Kaloriferleri de yak�n!

Di�er bir �ekil:

- Havalar so�udu art�k; kaloriferi yakal�m l�tfen!

- Biliyorsunuz �u aralar ge�i�  d�nemi! Hem �u anda yerinde olmayan Hepimizin Y�neticisi Muhterem Bey dediler ki �stelerine bir �ey al�p hareket etsinler. Hareketsizlikten ���yorlar...

Sak�n yan�lmay�n; sekiz ya��ndakine de seksen ya��ndakine de ayn� tavsiye!

- Bak k�z�m on dakikaya kadar kalorifer yanmazsa oraya gelip Beyefendinin tavsiyesini dinleyece�im; Hareket edece�im ama bir farkla! �st�mdekileri ��kararak...

Bu kar��l�kl� anlay��lar her Eyl�l, her Nisan tekrar eder. Ben de umutla bekler ve dua ederim: Tanr�m; beni iradem alt�nda ya�ayaca��m, hi�bir taraf� so�uk almayan, az bir katk�yla �ok �s�naca��m evime kavu�tur...

�nsan Olman�n Lezzeti... LIX' da bulu�ana dek, en iyilerle kal�n.

�lk not: En son ne zaman, istenenin itiraz, bilgi�lik de�il; ��z�m oldu�unu d���nd�n�z?