wholesale jerseys wholesale jerseys china wholesale nfl jerseys from china wholesale jerseys free shipping wholesale nfl jerseys online coach outlet coach handbags outlet coach handbags outlet michael kors handbags outlet michael kors handbags outlet michael kors outlet

www.sizedebiyat.com SiZedebiyat Edebiyat Enstit�s�

K��E YAZILARI caddesi 

Telif Hakk� sahibi: Mehmet UHR�

A�IK KAPI

          Hayat� anlamaya ve anlatmaya �abalayanlar i�in her zaman bir a��k kap� vard�r

G�N�M�Z�N GER�EK�ST�C�LER�

Ger�ek nedir? Neyi ger�ek olarak kabul eder insano�lu?

Alg�lad�klar�m�z�n ger�ek oldu�unu d���nerek be� duyumuzu ve akl�m�z� kullan�r�z, ger�e�i aramada. Bir �eyin ger�ek olabilmesi be� duyumuzdan biriyle alg�lan�yor olmas�na ba�l�d�r. Alg�lad�klar�m�z ile kendi ger�e�imizi tan�mlar�z.

Kendi ger�e�imizi ba�kalar� da ayn� bi�imde alg�l�yorsa ger�ek toplumsalla��r, kabul g�r�r, g��lenir.

Hepimiz ac�k�r�z ve yemek yedi�imizde karn�m�z�n doyaca��n� biliriz. �al���nca yorulur, g�n�n bir k�sm� uyuyarak ge�irir ve dinleniriz. Bu bireysel ger�ekler b�t�n insanlarda g�r�ld��� i�in kitlesel ger�ekler olarak tart���lmadan onaylan�r. V�cudun bu biyolojik ger�ekleri toplum hayat� �zerinde de etkili olur. Ayn� toplum i�inde ya�ayan insanlar periyodik yemek yeme, dinlenme ve uyuma gereksinimlerini kar��layan ortak ya�am bi�iminde uzla��r ve buna uygun ya�arlar.

Bu anlamda ger�ek, elle tutulan g�zle g�r�nen ve herkes�e kabul edildi�i bi�imiyle bireyin ve toplumun k�lt�r�n� belirleyen ��elerdendir. Ger�ek, bir kere toplum hayat�nda yerini ald�ktan sonra her seferinde sorgulanmaya gerek duyulmaks�z�n pe�inen kabul edilen bilgi ve birikimlerdir. �nsano�lunun tutunma noktalar�d�r.

Ger�ek alg�s� genellikle sorunsuz �al���r. Ancak aksi �rnekler de yok de�ildir. Alg�lan�p herkes�e kabul g�ren ger�eklerin asl�nda alg� veya yorumlama yan�lg�s� olabildi�ine dair pek �ok �rnek mevcuttur.   

S�zgelimi tarihi boyunca g�ne�in do�udan y�kselip �evremizde tur att�ktan sonra bat�dan batt���, arkam�zdan dolan�p tekrar do�udan y�kseldi�ini g�rm�� ve g�ne�in d�nyan�n �evresinde d�nd���ne inanm��t�r, insano�lu. Kimse aksi bir durum da ileri s�rmemi�tir. Herkesin g�rd��� ve din kitaplar�na kadar giren bu ger�e�in asl�nda alg� yan�lmas� oldu�unu vurgulayan d�nemin bilim adamlar� katledilmi� veya tezlerini geri alarak engizisyon deh�etinden zor kurtulmu�lard�r. Kolay de�ildir herkesin g�rd��� ger�e�in asl�nda ger�ek olmad���n� savunmak, insanl���n tutundu�u ger�ekleri elinden almak�

Veya insano�lu tarih boyunca d�nyan�n tepsi gibi d�z oldu�unu d���nm��t�r. Herkesin g�r�p ayn� bi�imde de�erlendirdi�i bu ger�ek, toplumsal ger�ek olarak insan k�lt�r�nde yerini alm�� ama tart���lmam��t�r.

Ger�ek diye tan�mlanan herkes�e kabul g�ren alg�lar�n, kavramlar�n ger�ek olmayabilece�i konusu insanlar�n ger�ek �zerine d���nmesine yol a�m��t�r. Dahas� insano�lunun kendini savunma g�d�s� de yeri geldi�inde ger�ek alg�s� �zerinde ters etki yapabilmektedir. Ya�ananlar�n ac� verdi�i dayan�lmaz oldu�u durumlarda insano�lu ger�eklerden ka�arak ayakta kalmaya �abalar. Ger�e�in ac� verdi�i durumlar, b�lgeler, co�rafyalar, ger�ek alg�s�ndan ka����n da ya�and��� alanlard�r. Ist�rap verdi�i zamanlarda ger�eklerden ka�ma, insano�lunun savunma refleksidir. Ger�ekle birlikte ya�amak veya bu ger�e�in alt�nda kal�p ezilmektense �st�ne ��kmay� dener baz�lar�.

Onlar ger�ek�st�c�lerdir...

S�zgelimi, �ber yar�madas� gibi k�lt�rlerin �at��t���, her yeni k�lt�r�n kendi k�lt�r�n� kabul ettirip di�erini yok etmeye u�ra�t���, kuzey ve g�ney aras�nda k�pr� g�revi g�ren bu topraklar�n ger�e�i, tarih boyunca ya�anan ac�larla kendini g�sterir. Egemen k�lt�r�n her seferinde kendi ger�e�ini dayat�p di�erlerini ortadan kald�rma �abas�, kanla yaz�lm�� tarih ve bu ac� ger�eklerle y�z y�ze ya��yor olma, ger�ek�st�c�l���n bu topraklarda filizlenmesine yol a�m��t�r. Bilinen ger�ek�st�c�lerin �spanyol k�kenli olmas� rastlant� de�ildir.

D�nya edebiyat�nda ilk roman �rnekleri yaz�l�rken 16. y�zy�lda Cervantes  d�nemine g�re s�rrealist Don QUIJOTE adl� roman�n� kaleme alm��t�r. Roman�n kahramanlar� Don QUIJOTE ve u�a�� Sancho PANCHO� nun  �lkenin ger�eklerinden ka�an, orta�a��n ��valye gelenekleri ve bak���yla g�n� yeniden yorumlamaya �al��an, pek �ok ayk�r� durumla kar��la�an ancak y�lmayan ger�ek�st�c�ler olarak bu topraklardan ��kmas� rastlant� de�ildir.

Veya; Salvador DALI gibi ger�ek�st�c�lerin piri kabul edilen ressam�n Girona yak�nlar�nda Figueras� ta do�up bu topraklarda ya�am�� olmas� rastlant� de�ildir.

Benzer olarak k�bizmin �nc�lerinde Pablo PICASSO� da Malaga do�umlu bir �spanyol' dur.  K�bizm olaylara insanlara ��plak g�zle bakmaktansa k�r�k ayna par�alar�ndan veya bir prizman�n ard�ndan bakarak oldu�undan �ok daha farkl� yeni g�r�nt�ler resmedilmesi bi�iminde ortaya koyar, kendini. Temelinde ise g�r�nen ger�ekten ka�ma �abas� yatar.

M�zikte Manuel de FALLA� n�n yap�tlar� bilinen kl�sik m�zik t�rlerinden ka����, d�nemin m�zik ger�e�inden uzakla�ma �abas�n� d���nd�r�r.

Ger�ek�st�c�lerin mimarideki �rne�i de yine �ber yar�madas�ndan ��km��t�r. Barcelona �ehrine damgas� vurmu� olan 19. y�zy�lda ya�am�� Antonio GAUDI� nin eserleri mimarinin ger�ek�st�c� tasar�mlar� olarak ya�amaktad�r. Mimari d���ncesini m�hendislik ger�eklerine uydurmadaki k�vrakl��� g�n�m�zde bile ��z�lemeyen sorular b�rakm��t�r. Ger�ek�st�c�lerin, �ber yar�madas�ndan k�ken almalar� rastlant� de�ildir.

Mimaride, m�zikte, sanatta ��kard��� ger�ek�st�c�leriyle tan�nan bu topraklarda hayat, s�radan insan i�in de farkl�d�r. Elbette, ger�ek alg�s�n�n duruma yere, zamana, egemen k�lt�re g�re bi�im de�i�tirmesinin g�nl�k hayata da yans�mas� olmu�tur .

�nsanlar, sunulan ya�am bi�imlerinin de ger�ek olup olmad���n� sorgular hale gelerek g�n�m�z t�ketim k�lt�r� do�rultusunda dayat�lan Amerikan tarz� ya�am bi�iminin tek ger�ek olmayabilece�inden ��k��la alternatif k�reselle�me hareketlerinin itici g�c�n� olu�turmu�lard�r. Do�an�n t�kenmesine, kirlenmesine, k�resel iklim de�i�ikliklerine yol a�an ve alternatifi yokmu� gibi sunulan Amerikan tarz�, � t�keterek ya�am � bi�imine, �ba�ka bir d�nya � olas� slogan�yla kar�� ��kan, d�nya sosyal forumlar� ile �ekillenen hareket de �ber yar�madas�n�n dilleri olan �spanyolca ve Portekizce konu�ulan �lkelerde ba�lam��t�r. Bu durum da rastlant� de�ildir.

�nsano�lunun ger�ek alg�s�n�n bir kez daha yan�lmakta oldu�unu, do�ay� hammadde kayna��, insanl��� da k�resel pazar olarak g�ren d�nya g�r���n�n hayat ger�e�i ile ba�da�mad���n� hayk�ranlar alternatif k�reselle�mecilerdir. Onlar ku�kusuz, dayat�lan ya�am ger�e�inin sorgulanmas�n� savunan ger�ek�st�c�lerin g�n�m�zdeki uzant�lar�d�r.

Ger�ek�st�c�l�k her insan�n do�as�nda vard�r. �ocuklu�umuzda hepimiz prens veya prenses olma hayalleri ile oyunlar oynad�k. B�y�d�k�e hayat�n ger�ekleri i�imizdeki hayal kuran �ocu�u bask� alt�na alsa da insanl�k ilerlemesini o ger�ek�st� �lemde ya�ayan insanlar�n hayal etmelerine bor�ludur. �nsano�lu, g�n�m�zde de g�z kama�t�ran t�ketim toplumu r�zg�r�na kap�lmaktansa yeni bir d�nya isteyebilecek kadar ��lg�n olabilen ger�ek�st�c�lerle, do�ayla bar��ma �ans� aramaktad�r. Onlar� g�rmek, seslerini duymak zorunday�z. 

ocuklar�m�za bor�lu kalmaktan, dayat�lan ya�am bi�imlerini reddederek do�ayla bar���k yeni bir d�nyan�n olabilece�ini hayk�ran i�indeki o yaramaz, o ayk�r� �ocu�u ya�atan g�n�m�z�n ger�ek�st�c�leri sayesinde kurtulaca��z belki de...

 

      :  Mehmet UHR�, �stanbul, 02.02.2006                                                               Di�er bir  k��e yaz�s� i�in "   i�in

                         

Bir Onceki Yap�t Teknik Aksakl�k Bildiriniz Edebiyat At�lyesi Girisi T�rkce veya Di�er Bir Dil Yan�lg�s�n� Bildiriniz S�zl�k Telif Haklar� Kanunu �mla K�lavuzu  Bu yazar�m�z/Bu yap�t hakk�nda  Radyolu Dakikalar ODA AKDEN�Z ODA EGE ODA MARMARA Enstit� Girisi Bir Sonraki Yap�t