wholesale jerseys wholesale jerseys china wholesale nfl jerseys from china wholesale jerseys free shipping wholesale nfl jerseys online coach outlet coach handbags outlet coach handbags outlet michael kors handbags outlet michael kors handbags outlet michael kors outlet

www.sizedebiyat.com SiZedebiyat Edebiyat Enstit�s�

�NCELEME kuyusu

 Telif hakk� sahibi: Bekir S�tk� G�RLER

�IKRIKLAR DURUNCA

��kr�k y�n e�irmek i�in kullan�l�rd� bir zamanlar. Marmara ipek, Bat� Anadolu ve Akdeniz pamuk, Orta Anadolu tiftik, Do�u Anadolu y�n e�irirdi ��kr�klarda. Bir milletin umudu idi o zamanlarda ��kr�k. Kuma�, kilim hal� i�in ip saran ��kr�klar sustu bir zaman sonra. Suskun ��kr�klar kald�r�ld�klar� tavan aralar�nda kayboldu.   

Son okudu�um kitaplardan biri Cengiz �zak�nc� taraf�ndan kaleme al�nm�� bir kitap (1). Cengiz �zak�nc�� n�n  � T�rkiye'nin Siyasi �ntihar� Yeni � Osmanl� Tuza�� � adl� kitab� bug�nlerde mutlaka okunmas� gereken kitaplardan biri. Kitap 1808' den 1918' e, 1938' den g�n�m�ze yak�n tarihimizi resimleriyle belgeleyen, oynanan oyunlar�, sahnelenen senaryolar� �arp�c� bir �ekilde ak�c� bir dille ortaya koyan bir �al��ma. Kitab� okuyunca ge�en yakla��k 200 y�ll�k s�re�te pek de�i�en bir �ey olmad���n� anl�yorsunuz. Oyalama, vurma, alma y�ntemleri devam ediyor. Kitap g�n�m�ze ���k tutuyor. 

Benim kitapta en �ok ilgimi �eken b�l�m, �  Hangi Osmanl� � ba�l�kl� son b�l�m�. Bu b�l�m 17. y�zy�la kadar bat�dan �st�n olan Osmanl�n�n y�k�l���n�n ekonomik nedenlere ba�l� oldu�u �zerine. Osmanl� imparatorlu�unun bat�ya askeri olarak �st�n oldu�u 16. ve 17.  y�zy�la dek �lke ihtiyac� olan her �ey �lke i�inden temin edilmektedir. B�t�e a���� yoktur. T�rk dokumac�l��� bat�dan ileridir. Osmanl� sanayisi Avrupa sanayisinden �st�nd�r. Osmanl�n�n askeri �st�nl���, bilimsel ve teknolojik �st�nl���nden gelmektedir. ��k�� �nce ekonomik, bilimsel ve teknolojik alanlarda ba�lamaktad�r. 16. 17. y�zy�l ba�lar�nda sanayi alan�ndaki geli�melere ayak uydurulamay�nca ��k�� s�reci ba�lam��t�r. 17. y�zy�ldan itibaren uygarl�kta �st�nl�k bat�ya ge�mi�tir. �lke, sanayile�en �lkelerin hammadde ambar�, mamul mallar� i�in pazar� h�line gelir. �lkede insan eliyle a��r a��r, az miktarda ve daha g�� ve pahal�ya ��kan �r�nler fabrikasyon �r�nlerle rekabet edemeyerek yok olur, makineyle �retilen bat�n�n ucuz mallar�, elle �retilen pahal� yerli �r�nlerin yerini al�r. Daha �nceleri i�ledi�i hammaddeleri, y�nleri, dokudu�u kuma�lar� art�k ihra� edemeyen �lke yava� yava� bir hammadde �lkesi kimli�i kazan�r. Dokuma hammaddesi satarak dokuma �r�nleri alan �lkede dokumac�l�k sars�l�r, tezg�hlar h�zla azal�r, ��kr�klar durur! Kapit�l�syonlar yerli sanayinin korunmas�n� engeller, ticaret dengesi bozulur, a��k giderek b�y�r ve bor�lanma ba�lar.  

Yazar burada Metin Erksan� �n kitapl���nda bulup okudu�u bir romandan bahsetmektedir. Sadri Etem Ertem� in 1931 de yay�mlanan � ��kr�klar Durunca �  adl� roman�ndan (2) . Metin Erksan ile yapt��� bir sohbette; d�nya tiftik y�n� tekelini ele ge�irme �abalar�na 1583 y�l�nda T�rk Dokumac�l���n�n s�rlar�n� �almakla g�revli ajanlar g�ndermekle ba�layan �ngiltere� nin �� y�z y�l s�ren �aba sonunda bin sekiz y�zl� y�llarda T�rkiye� den dam�zl�k tiftik ke�ileri ka��r�p Afrika� da �o�altt���n� ve bu olay�n Sadri Etem Ertemin 1931 de yay�mlanan � ��kr�klar Durunca � adl� roman�nda i�lendi�ini ��renen yazar, bu t�r �ok �nemli kitaplar�n yay�mlanabilmesi i�in yay�nevi kurmaya karar verdi�ini yazmaktad�r.   

Roman�n ilk bask�s�n�n yap�ld��� y�llar T�rkiye Cumhuriyeti' nde � Yerli Mal� � haftalar�n�n ba�lat�ld���, d��ar�dan al�nan �r�nlerinin �lkede �retilme �abalar�n�n yo�unla�t��� y�llar. 

Sadri Etem Ertemin � ��kr�klar Durunca �  isimli kitab� 2001 y�l�nda Otopsi yay�nlar�nca tekrar bas�lm��t�r. Roman, Ankara, Bolu, Adapazar� �evresinde Ankara tiftik ke�isi besicili�i ve tiftik dokumac�l���yla ge�inen T�rkmenlerin padi�ah ferman�yla �ngilizlere dam�zl�k tiftik ke�isi verilmesine kar�� canlar�n� koyarak ayaklanmalar�n� anlat�yor. Osmanl�, �ngilizlere dam�zl�k vermeyen , � G�vura dam�zl�k vermek u�ursuzluktur �  diyerek padi�ah ferman�na kar�� ��k�p sil�ha sar�lan T�rkmenlerin �zerine ordu g�nderir ve �� y�l s�ren direni� kanla bast�r�l�r. �ngilizlere istedi�i dam�zl�k Ankara ke�ileri verilir. �ngiliz, isyanc�lar�n dinmeyen �fkesinden korunmak i�in tiftik ke�ilerini siyaha boyayarak ka��r�r o topraklardan ve limana ula��p G�ney Afrika� ya do�ru yola ��kar. ��kr�klar�n durmas�na yol a�acak s�re� ba�lam��t�r. Roman, kuma� fabrikalar� y�z�nden dokuma tezg�hlar�n� kapatmak zorunda kalan k�yl�lerin isyan�n�, ��kr�klarda tiftik i�leyenlerle Avrupa� dan getirttikleri dokumalar� satanlar aras�ndaki �at��man�n yaratt��� ayaklanmay�, fabrika mal� satanlarla, dokumac�lar aras�ndaki m�cadeleyi son derece �arp�c� bir bi�imde betimlemektedir. Kuma�lar�n� t�ccarlara satamayan dokumac�lar onlara olan bor�lar�n� �deyemeyince hacizler ba�lar. Yoksul k�yl�den haciz olarak ald�klar�, kendilerine rakip olarak g�rd�kleri ��kr�klar, dokuma tezg�hlar�, y�n vererek dokuma ipli�i yap�lmas�n diye tiftik ke�ileridir. 

En ya�ayan kahraman� S�dd�kzade olan ve �zellikle 1838 �ngiliz - Osmanl� Ticaret Antla�mas�ndan sonra ortaya ��kan durumu o d�nemin toplumsal yap�s�n� yans�tarak i�leyen roman, k�reselle�me haritas�nda ilk �izgilerin ne zaman �izilmeye ba�lad���n�n g�r�lebilmesi a��s�ndan da yay�m�ndan yetmi� y�l sonra bile okunmay� hak etmektedir. 

Osmanl�n�n 1838 y�l�na kadar titizlikle korudu�u tiftik kuma� tekeline; 1838 Balta Liman� Antla�mas� ile �ngiliz mallar�na uygulanan g�mr���n kald�r�lmas�, Ankara� dan se�ilen dam�zl�k tiftik ke�ilerinin G�ney Afrika� da �zel olarak kurulan �ngiliz �iftliklerine g�t�r�l�p, �o�alt�lmas�yla ba�layan s�re�te, 1856 y�l�na gelindi�inde �ngiltere taraf�ndan son verilerek Ankara Ke�isine �ngiliz damgas� vuruldu�undan bahseden �zak�nc�, � Ankara ke�isinin bin y�ll�k �yk�s� g�steriyor ki; Osmanl�, sava� alanlar�nda askeri ve siyasi yenilgilere u�ramadan �nce, bilimsel, teknolojik alanda geri kalarak ekonomik ve siyasi ��k�nt�ye ve askeri yenilgilere u�rat�lm��, �retimde buhar g�c�nden yararlanamayan Osmanl� sanayisi, ucuz yabanc� fabrika �r�nlerinin kar��s�na, el yap�m� pahal� �r�nlerle dikilemedi�i i�indir ki, yerli ��kr�klar durmu� ve alt� y�z y�l bat�ya ekonomik olarak �st�n olan Osmanl� ��km��t�r. � diye yazmaktad�r.   

Kitap bu b�l�mde Mustafa Kemal Atat�rk� �n 1923 �zmir �ktisat Kongresinde yapt��� konu�madan �u al�nt�ya yer vermektedir. �  � Bir Ulusun do�rudan do�ruya ya�am�yla ilgili olan, o ulusun ekonomisidir... Ger�ekte T�rk tarihi ara�t�r�lacak olunursa y�kselme, ��k��, nedenlerinin ekonomik sorunlardan ba�ka bir �ey olmad��� an�nda anla��l�r� Tarihimizi dolduran ba�ar�lar�n ya da ��k��lerin t�m� ekonomik durumumuzla ilgilidir. �    

T�m bu anlat�lanlar ekonomik geli�menin sa�lanmas�n�n gereklili�ini vurgulamaktad�r. H�l b�yle olunca k�reselle�en d�nyada �lkemizin yeri nedir ve neler yap�lmal�d�r?  Sorusu �zerinde titizlikle durulmas� gereken bir husus olarak �ne ��kmaktad�r.   

2003 y�l� Kadir Has �d�l�n� �  Globalle�en D�nya�da T�rkiye� nin Yeri �  ba�l��� ile d�zenlenen yar��mada birinci olan Ahmet �akmak kazand�.  

�  Globalle�en D�nya� da T�rkiye�nin Yeri �  (3) ba�l�kl� �al��mas�nda �akmak, ekonomik globalle�me i�inde imal�t sanayisi ve teknolojik geli�me konusunu geli�mekte olan �lkeler a��s�ndan kar��la�t�rmal� olarak incelemi�, T�rkiye� nin globalle�en d�nyadaki yerini ve gelece�ini bu �er�eve i�inde de�erlendirmi�tir. 

Geli�mekte olan �lkelerin yoksulluk ve i�sizlik sorunlar�n� a�abilmesinin teknolojik geli�meye ba�l� oldu�unu s�yleyen �akmak, bir �lkenin refah d�zeyi a��s�ndan as�l belirleyici olan�n ekonomik globalle�medeki yeri oldu�unu d���nd���n� belirterek i�sizlik ve yoksullu�un azalt�lmas�, ki�i ba��na reel gelirde istikrarl� bir art�� s�recinin ba�lat�labilmesi i�in, global talep art���, y�ksek katma de�er ve h�zl� verimlilik art��� bak�m�ndan anlaml� potansiyelleri olan �retim sekt�rlerine girilmesinin �art oldu�unu yazmaktad�r.  

Y�ksek katma de�er ile ileri teknoloji aras�nda s�k� bir ili�ki oldu�unu s�yleyen �akmak , uluslararas� �retim a�lar�n�n d���k �cretli ve emek yo�un k�s�mlar�nda yer alan �lkelerin, sanayile�me ve kapasite yaratma konusunda daha ileri gidebilmeleri i�in, ithal edilmekte olan beceri ve teknoloji yo�un par�alar�n yerini i�erde �retilenlerin almas�n� sa�layacak stratejileri olu�turmalar� gerekti�ini yazmaktad�r.   

Gelir da��l�m�n� hem �lkeler aras�nda hem de �lkeler i�inde bozucu etki yapan globalle�me s�recinin geli�mekte olan �lkelere etkisine bak�ld���nda; bu �lkelerin d�nya imal�t sanayi gelirinden ald�klar� pay�n, d�nya imal�t sanayisi ihracat�ndaki paylar�ndan daha d���k oldu�unu s�yleyen �akmak� a g�re bu iki b�y�kl�k aras�ndaki fark�n negatif y�nde daha da a��lmas� beklenmektedir. Bunun ba�l�ca nedenin, s�z konusu �lkelerin d�nya �retim a�lar�nda emek yo�un ve d���k katma de�erli a�amalar� �stlenmeleri oldu�unu s�yleyen �akmak sorunun d�nya �retim a�lar�n�n beceri ve teknoloji yo�un, y�ksek katma de�erli halkalar�na ge�mek oldu�unu yazmaktad�r.  

D�nya �retim a�lar�n�n d���k katma de�erli halkalar�ndan y�ksek katma de�erli olanlar�na ge�menin teknolojik geli�me h�z�n�n artmas� ile m�mk�n olabilece�ini, globalle�me s�recinin bu bak�mdan geli�mekte olan �lkelere birtak�m zorluklar getirdi�ini yazan �akmak bunlar� ��yle s�ralamaktad�r: 1. Yetmi�li y�llarda teknoloji ith�l edilen makinelerde g�m�l�yd� ve onu ��renmek g�rece daha kolayd�, g�n�m�zde makinelerde g�m�l� olmayan teknolojilerin �n plana ��kmaya ba�lamas� tersine veya taklit�i m�hendislikle teknoloji �retmeyi zorla�t�rm��t�r. 2. T�m �lkelerin d�nya pazarlar�na y�nelik �retime ge�mekte olu�lar� rekabeti yo�unla�t�rm��t�r. 3. Yeni WTO kurallar� devletin teknolojik at�l�ma destek olma y�n�nde kullanabilece�i kanallar� s�n�rlamaktad�r. 4. Yeni m�lkiyet haklar� yasas� teknoloji transferini ve ��renmeyi �ok daha g�� ve pahal� h�le getirmektedir. 

�hracatta y�ksek ve orta teknoloji �r�nlerinin pay� ile ki�i ba��na reel gelir ve b�y�me h�z� aras�nda olduk�a s�k� bir ili�ki, yine ihracatta y�ksek ve orta teknoloji �r�nlerinin pay� ile i�sizlik, emek verimlili�i ve reel �cretler aras�nda da yak�n ili�ki oldu�unu yazan �akmak bu k�yaslamalara g�re T�rkiye� nin teknolojik d�zey olarak, g�rece, epey geride kald���n�n ortaya ��kt���n� s�ylemektedir. �lkemiz ihracat�nda en b�y�k pay� d���k teknoloji �r�nleri almaktad�r. �leri teknoloji �r�nlerinin pay� % 7 dir. �lkemizin i�sizlik ve yoksullukla m�cadelesinde � acil teknolojik at�l�m � olmazsa olmaz ko�ul haline gelmi�tir diyen �akmak yap�lmas� gerekenin; kritik sekt�rlerin tespiti ve bu sekt�rlerin �retimi ve ihracat�na ge�ilmesi y�n�nde gereken ad�mlar�n at�lmas� oldu�unu vurgulamaktad�r. 

Profes�r�m Emre Kongar, �  K�reselle�me Ba�lam�nda T�rkiye � ba�l�kl� makalesinde tar�m ve end�stri a�amalar�ndan sonra ad�na ister bilgi toplumu, ister uzay �a��, ister atom �a�� denebilecek ���nc� a�amaya ge�en d�nyada T�rkiye�nin hedefinin son derece a��k oldu�unu belirtmektedir.  

Kongar� a g�re, " S�ratle l�ik ve demokratik sosyal hukuk devletinin temellerini olu�turan end�strile�me hamlesi, yani kalk�nma at�l�m� ger�ekle�tirilmeli, bunun alt yap� ve �st yap� gerekleri, yani ger�ek demokrasi ve fiziksel yat�r�mlar vs. yerine getirilmeli, bu arada yeni�a�a ayak uydurmak i�in gerekli �nlemler al�nmal�d�r. Bilgisayar yat�r�mlar� ve e�itimlerini desteklenmeli, Milli E�itim d�zeni, m�fredat program� yeni�a�a uygun hale getirilmelidir " 

Kongar (4) makalesinin sunu�unu ��yle tamamlamaktad�r:   

�  Ama bunlar� yapmak i�in de, �imdilik elimizdeki ulus - devleti kullanmak, hem de etkin bir bi�imde kullanmak zorunda oldu�umuz a��kt�r. Yolumuz bilimin ve insanl���n yolu olmal�d�r �  

Yaz�m� Mustafa Kemal Atat�rk� �n bir s�z�yle bitirmek istiyorum ; � �al��madan, ��renmeden, yorulmadan rahat ya�aman�n yollar�n� al��kanl�k haline getirmi� milletler; evvela haysiyetlerini, sonra h�rriyetlerini ve daha sonra da istikballerini kaybetmeye mahk�mdurlar � 

(1) Cengiz �zak�nc� � T�rkiye�nin Siyasi intihar� Yeni � Osmanl� Tuza�� �,Otopsi Yay�nlar�, Aral�k 2006, 9. bas�m  

 (2) Sadri  Etem Ertem ���kr�klar Durunca�, Otopsi yay�nlar� , 2001 ,   

 (3) �al��man�n tamam� i�in ;  http://www.inovasyon.org/pdf/Ahmet%20Cakmak.pdf 

 (4) Makalenin tamam� i�in;  http://www.kongar.org/makaleler/Izmir_konusmasi.php

 

:  Bekir S�tk� G�RLER                                  Di�er Bir �nceleme i�in

                  

Bir Onceki Yap�t Teknik Aksakl�k Bildiriniz Edebiyat At�lyesi Girisi T�rkce veya Di�er Bir Dil Yan�lg�s�n� Bildiriniz S�zl�k Telif Haklar� Kanunu �mla K�lavuzu  Bu yazar�m�z/Bu yap�t hakk�nda  Radyolu Dakikalar ODA AKDEN�Z ODA EGE ODA MARMARA Enstit� Girisi Bir Sonraki Yap�t