www.sizedebiyat.com SiZedebiyat Edebiyat Enstit�s�
edebiyat at�lyesi y�netmeninden
B�Y�K ZAFER
" Cumhuriyeti biz
kurduk, onu idame ettirecek sizsiniz... " Mustafa Kemal
Atat�rk
" ( ... ) B�y�k zafere Mustafa Kemal Atat�rk " Ate�li, kanl�, �l�ml� bir k�yamet " deyimini getiriyor ve diyordu ki: " Efendiler, Afyonkarahisar - Dumlup�nar Meydan Muharebesi ve onun son safhas� olan bu 30 A�ustos muharebesi T�rk tarihinin en �nemli d�n�m noktas�n� te�kil eder. T�rk milletinin burada kazand��� zafer yaln�z bizim tarihimize de�il, d�nya tarihine yeni bir cereyan vermi�tir. Hi� ��phe edilmemelidir ki yeni T�rk devletinin, gen� T�rk Cumhuriyeti'nin temeli burada at�ld�. Efendiler, son s�zlerimi bilhassa memleketimizin gen�li�ine tevcih etmek istiyorum. Gen�ler, cesaretimizi takviye eden sizsiniz. Siz almakta oldu�unuz terbiye ve irfan ile, insanl�k meziyetinin, vatan muhabbetinin fikir h�rriyetinin en k�ymetli timsali olacaks�n�z. Ey y�kselen yeni nesil, istikbal sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk, onu idame ettirecek sizsiniz. Arkada�lar, bu �ahadet diyar�n� terk ederken ' �ehit asker ' i beraber h�rmetle selamlayal�m ". Atat�rk' �n yaverlerinden Muzaffer K�l��' �n 30 A�ustos zaferine ili�kin hat�ralar�nda ba�lang�� tarihi olan 25 A�ustos 1922' ye temas eder: ' Eldivenleri elindeydi, t�ra� olmu�tu. �ad�rdan ��kt�k. Ortal�k zifiri karanl�kt�. Petrol ve mum fenerlerinin titrek ����� alt�nda Ba�kumandan Kocatepe'ye ��kmaya ba�lad�. �ne do�ru fazlaca e�ilerek y�r�yordu. Arazi ar�zal� oldu�undan a��r a��r ilerliyorduk. Nihayet zirveye eri�tik. Ba�kumandan karanl�klara n�fuz eden bak��lar� ile ileriye bak�yordu. Allah T�rk milletini ve ordusunu s�yanet edecektir dedi. Bu hitap il�hi bir ilham�n ruhlar�ndaki tecellisi idi. Sabah saat 4, 4.30 s�ralar�... Alaca karanl�k... Ba�kumandan flamas� Kocatepe' ye dikilmi�tir. Etraf�n� ordu ve kolordu flamalar� �eviriyor. Art�k ne haritaya bak�l�yor, ne bir emir veriliyor, ne de konu�uluyor... Buras� b�y�k karargaht�r ve konu�ma s�ras� top�ular�m�z�nd�r. ' diyor say�n Ergun H��YILMAZ. " ( ... ) Bir ba�ka foto�raf... B�y�k �nder Atat�rk, Kocatepe' de... Bir ulusun kaderini de�i�tirecek son muharebenin stratejisini d���n�yor. Tek ba��na, yaln�z bir adam olarak ��kt��� bir yolda T�rk milletinin deste�ini arkas�na alarak ilerleyen k�rk bir ya��nda bir asker. �a�da� uygarl�k d�zeyinin �ok gerisine d��m��, kaynaklar� ve insanlar� b�y�k bir m�sriflikle harcanm��, g�c�n�n son k�r�nt�lar�n�, yurdunda maruz kald��� i�galden kurtulmak i�in harcayan milletine �nderlik yapan Atat�rk, belki de sadece biraz sonra ba�layacak kanl� �arp��may� d���nm�yor, yeni T�rk devletini de kafas�nda �ekillendiriyor. Tarihimizin en �nemli anlar�ndan birini belgeleyen bu foto�raf�, o s�cak ve tozlu Kocatepe doruklar�nda hangi foto�raf��n�n ne t�r bir makine ile �ekti�i bilinmiyor. (... ) " demi� Marjinal' in b�lteninde, say�n Levent G�KTEM. Ve de ne g�zel s�ylemi�, " Bir ulusun kaderini de�i�tirecek muharebenin stratejisini d���nd��� bu fotograf tarihimizin �ok �nemli anlar�ndan birini belgelemektedir... " Ta�lar�n �zerine ve pelerininin i�inde dinlenmek!... B�y�k olmak belki de yaln�zca, inand��� u�runa gitti�i yolda, l�y�k oldu�unu d���nememekte... Belki de Cumhuriyet, ta�lar�n �zerinde, pelerinin i�inde kuruldu... B�y�k olmak kolay de�il; dayanmak gerek; " ( ... ) B�y�k Taarruz ( 26.08.1922 ) ba�lam��, �i�iltepe' nin mutlaka al�nmas� gerek; gecikiyor. Tepeyi alacak olan birli�in kumandan� Albay Re�at, Atat�rk' e kesin zaman bildiriyor: " Yar�m saat sonra al�nacakt�r komutan�m! " Albay, yar�m saatin dolmas�na birka� dakika kala kumanday� bir ba�ka subaya veriyor, bir kenara �ekiliyor, elinde saat bekliyor, yar�m saat doluyor, tepede h�l� d��man var, tabancas�n� �aka��na dayay�p intihar ediyor, birka� dakika sonra �i�iltepe al�n�yor. Bu olay� Atat�rk' �n duydu�u bir sahne var ki! �nsan�n kan� donar, g�z�nden ya�lar bo�an�r... " Belki de Cumhuriyet Albay Re�at ����LTEPE beyin, Albay Re�atlar�n ve erlerinin ER ki�i olmas� sayesinde kuruldu... Hatta Cumhuriyet, belki de a� karn�na kuruldu! Say�n �hsan ILGAR' �n yazm�� oldu�u, " As�m G�ND�Z, Hat�ralar�m " adl� kitab�nda, B�y�k Taarruzdan bir y�l �nceki Sakarya Meydan Muharebesinde g�z ya�artan �yk�lerden bir tanesini Garp Cephesi Kurmay Ba�kan� rahmetli Orgeneral As�m G�ND�Z pa�am�z anlatmaktad�r: " O g�n Duatepe� de d��man�n iniltisini sevin� g�zya�lar� ile kutluyorduk. M�rettep Kolordumuzun Kurmay Ba�kan� Hayrullah Bey, bir ak�am yeme�i haz�rlam��t�. Ancak, ortada bir c�l�z tavukla d�rt be� dilim siyah ekmekten ba�ka bir �ey yoktu. D�nden beri a�z�m�za en ufak bir lokma girmemi�ti. Gazi Pa�a, �smet Pa�a, Ben, K�z�m Bey, sofraya ba�da� kurduk. Hayrullah F��EK, Tevfik BIYIKLIO�LU ve Salih BOZOK Beyler biraz uzaktayd�lar. Atat�rk, Kolordu Komutan� Kaz�m Bey� e d�nerek: - Erlere yiyecek ne verebildiniz? diye sordu. Kaz�m �ZALP Bey �a��rd�, duraklad�, Kurmay Ba�kan�� na d�nerek: - Hayrullah Bey, erlere ne verebildik? diye sordu. - Efendim, d�n sabah tedarik etti�imiz bu�day� kavurmalar� i�in birliklere da��tm��t�k... Mustafa Kemal Pa�a, biraz duraklad�ktan sonra aya�a kalkt� ve tavu�a el s�rmeden �ad�r�na do�ru y�r�d�... Biz de onu takip ettik. Ne tavuk, ne de bir dilim ekme�e el s�rebilmi�tik. O ak�am hepimiz yine a� yatt�k... " " ... Fahrettin ALTAY Pa�a komutas�ndaki s�varilerimiz d��man�n gerilerine sarkarak, �ekilme yollar�n� kesmi�ti. 30 A�ustos g�n�, be� Yunan T�meni DUMLUPINAR kuzeyinde �epe�evre ku�at�larak imha edildi. Bu �emberden ka��p kurtulmay� ba�aran General Trikupis, 2 Eyl�l g�n�, U�AK civar�nda yakaland�. S�varilerimiz d��man�n haberle�me imk�nlar�n� ve demiryolu ba�lant�s�n� kesmi�ti. Bu nedenle, Trikupis, Hac�Anesti� nin g�revden al�narak kendisinin � K���k Asya ( Minor Asia ) Ordusu � Ba�komutanl���na atand���n� esir d��t��� T�rk birli�inin komutan�ndan ��rendi... ... Ba�komutan Gazi Mustafa Kemal Pa�a, Mare�al r�tbesine hen�z terfi etmi� bulunan Genelkurmay Ba�kan� Fevzi �AKMAK Pa�a ve Garp Cephesi Komutan� �smet Pa�a 3 Eyl�l g�n� U�AK� tayken, esir Yunan Generalleri Trikupis ve Diyenis 1. Ordu Komutan� Nurettin Pa�a ile 4 nc� Kolordu Komutan� Kemalettin Sami G�K�E Pa�a� n�n aras�nda, Gazi Mustafa Kemal Pa�a� n�n huzuruna getirildi. Atat�rk esirlere yer g�sterip, kahve �smarlad� ve sonra; � Nas�l oldu, anlat�n? � diyerek, d��man taraf�nda ya�ananlar� sorgulad�... ... General Trikupis, B�y�k Taarruzun ba�lad��� gece Afyon' da bir baloda e�lendiklerini; bir ucu K�tahya� da, di�er ucu Afyon� daki T�rk Taarruzunun Yunan mevzilerini s�ratle ezip ge�ti�ini; sele kap�lm�� gibi Murat Da�� eteklerine s�r�klendiklerini ve K�z�lta� Deresi yama�lar�nda kapana k�st�r�ld�klar�n� b�t�n ��plakl��� ile anlatt�. ... General Trikupis anlatmaya devam eder: - Durumu anlamaya, telgraf hatlar�m�z� kullanmaya ve �zmir� deki Ba�komutan�m�zla ba�lant� kurmaya dahi vakit bulamad�k. Toplar�m�z� az �ok kullanarak, geri �ekiliyorduk. Fakat s�rt�m�z� o yamaca ( K�z�lta� ) dayad�ktan sonra, k�p�rdamaya dahi mecalimiz kalmad�... ��leden sonra, top�umuzu da kullanamaz duruma d��t�k. Ancak t�feklerimizi kullanabiliyorduk. Bir an geldi ki, t�feklerimizi dahi ate�leyemeyecek �ekilde, bir darl��a s�k��t�r�ld�k... ��te o zaman, s�ng�leriniz par�ldamaya ba�lad�. Arkam�z, �n�m�z, her yan�m�z s�ng�. Art�k, sonumuz gelmi�ti. At�m� bile bulamad�m. Ormanlar�n i�inde, yaya olarak yollara d��t�m. Esir Yunan Generali, bozgunu b�ylece anlatt�ktan sonra, Gazi� ye sorar: - Peki, siz bu sava�� nereden y�netiyordunuz? T�rk ordular� Ba�komutan� yan�t verir: - ��te, tam o s�ng�lerin parlad��� yerden... "
Gazi Mustafa Kemal Atat�rk anlat�yor: " ... �u haberi getirdiler: Y�ksek r�tbeli baz� Yunan subaylar� esir edilmi�. Bunlar, Yunan Y�ksek Kumanda Heyeti'ne mensup olduklar�n� s�ylemekte imi�. Bu haberi zaten bekliyordum. Derhal Yunan Kumandanlar�n�n getirilmesini emrettim. Az sonra, yorgun, bitkin bir halde, General Trikupis ve di�er generaller kar��ma getirildi. Yunan ordusu Ba�kumandan�na misafirim oldu�unu s�yledim ve bir arzusu olup olmad���n� sordum. �lk s�z�, kar�s�na berhayat oldu�unu bildirmek �zere Atina' ya bir telgraf �ekmek m�saadesini istemek oldu. Arzusunu yerine getirdim ve sonra kendisiyle taarruzumuza ait harek�t �zerinde g�r��t�m. Verdi�i cevaplardan haz�rl�klar�m�z�n asla fark�na varmad�klar�, pl�n�m�z� kavramad�klar�, tamamen gafil avland�klar� belliydi. Kendisini teselli ettim. Napoleon gibi en b�y�k kumandanlar�n bile meydan muharebeleri kaybettiklerini s�yleyerek m�teessir olmamas�n� s�yledim... ' General Trikupis ya�ad��� s�rece Atat�rk' e samimi sayg�s�n� eksik etmemi�ti. Rivayet o dur ki, darald���nda Sel�nik' teki evini ziyaret edermi�... "
" ( ... ) E�i olmayan zaferi, 1 eyl�l 1922 g�n� ulusa duyuran Ba�komutan, ka�an d��man�n takibi i�in ordulara da tarihi emrini verdi: '' �lk hedefiniz Akdeniz' dir; �leri... '' " ( ... ) Gizlili�in ve disiplinin, ba�ar�ya ula�mada �nemli katk�da bulundu�u bu muharebede, T�rk ordusu, toplam 15 g�n i�inde 400 kilometreyi sava�arak kat etti ve 9 Eyl�l 1922 sabah� �zmir' e girdi.... " 15 May�s 1919 da �zmir Yunan i�galine u�ram��t�....
16 May�s 1919 Cuma g�n�, Marmara Denizi K�z Kulesi a��klar�, �stanbul' da dire�inde " 3. Ordu M�fetti�i Forsu " bulunan BANDIRMA vapuruyla ba�layan yolculu�un birinci etab�, dire�inde " Ordu Komutanl��� Forsu " bulunan BANDIRMA vapurunun 19.May�s.1919 Pazartesi g�n� Samsun liman�na girmesiyle son buldu. Sonuncu etap ise 26.A�ustos 1922 de ba�lad�. 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antla�mas�' yla b�t�n etaplar sonlanm��t�. B�ylece Sevr Antla�mas�' yla parampar�a edilen, T�rklere 5 - 6 il b�y�kl���nde vatan b�rak�lan T�rkiye topraklar� �zerinde ulusal birli�e dayal� yeni T�rk devletinin kurulmas� i�in hi�bir engel kalmad�. Kurtulu� Sava�� da sonlanm��t�... Ama O' nun i�indeki �a�da� uygarl�k, yurtseverlik, ulusseverlik, �zg�rl�k ate�i hi� s�nmedi. Daima ileriye do�ru ad�mlar atmas�na hi� ara vermedi. Ate� hi� s�nmedi; 10.Kas�m.1938' e kadar... O ate� hi� s�nmeyecek... T�rkiye B�y�k Millet Meclisi' nin varl���n� ve ge�erlili�ini b�t�n d�nyaya kabul ettiren T�rklerin bu ba��ms�zl�k hareketi, 20. y�zy�lda �zg�rl���ne susam�� b�t�n �lkelere �rnek olmu�tur. �ok b�y�k bir zaferin ba�komutan�, b�t�n d�nyan�n da kabul etti�i gibi �ok b�y�k bir isim Gazi Mustafa Kemal Atat�rk , daha sonra ��yle diyecekti: " Ger�ek zafer sava� meydanlar�nda ba�ar�l� olmak de�il, ba�ar�lar�n kayna��n� g��lendirmek, milleti y�kseltmektir "
Kendi g�z� hi�bir zaman y�kseklerde olmad�; ama milletine adad��� g�z� hep y�kseklerdeydi... Can�yla, mal�yla, var�yla yokuyla, onuruyla bize bug�nleri sa�layan b�t�n �ehitlerimize, zaman i�inde kaybettiklerimize, Allah' tan rahmet diliyorum. Nur i�inde yats�nlar. Sa�lar ise hi� dert g�rmesinler. Di�er b�y�k bayramlar�m�z�n hepsi gibi bu b�y�k bayram�n�z� da, i�tenlikle kutluyorum. Esen kal�n�z, M. Olgun BA�T�RK Edebiyat At�lyesi Ge�ici y�netmeni, 30.A�ustos.2006, Londra |