www.sizedebiyat.com SiZedebiyat Edebiyat Enstit�s�
ANI �ekmecesi
Telif hakk� sahibi: Alp ARPAD
�ZLEN�MLER�M 5
T�rkiye ve Orta Do�u Amme �daresi Enstit�s�
Etkinlikleri �er�evesinde bir davet ald�m. " 8 Mart D�nya Kad�nlar G�n� "
dolay�s�yla " Belgesel Film G�sterimi " olarak 7 Mart g�n�, Yap�mc�s�n�n, Y�netmeninin,
Kameraman�n�n, Kurgucusunun, Say�n Pelin ESMER oldu�u OYUN adl� 70 dakikal�k belgeseli seyredecektik. Afi�teki, K�yl� Kad�nlar�n�n
Tiyatro Ser�veni veya di�er bir deyi�le, "
Arslank�y �ad�r Tiyatrosu Kad�nlar Toplulu�u
�yeleri'
B Bu belgesel film, bu oyunun olu�ma s�recini ve kad�nlar�n bu s�re�te ge�irdi�i de�i�imi anlat�yor. 10 adet �d�l alm��:
�D�LLER
Tribeca Uluslararas� Film Festivali ( ABD ),
En �yi Yeni Belgesel Film Y�netmeni �d�l�
Trieste Uluslararas� Film Festivali ( �talya ),
En �yi Belgesel Film �d�l�
Yeni Avrupa Filmleri Festivali ( �spanya ),
�nsan Haklar� �d�l�
Cr�teil Kad�n Filmleri Festivali ( Fransa ),
En �yi Belgesel Film �d�l�
Navarra Punto de Vista Film Festivali ( �spanya ),
Seyirci �d�l�
N�rnberg T�rkiye/Almanya Film Festivali ( Almanya
),
J�ri �zel �d�l� Vitoria Adana Alt�n Koza Film Festivali ( T�rkiye ), Y�lmaz G�ney An� �d�l� Boston T�rk Filmleri Festivali ( ABD ), En �yi Belgesel Film �d�l�
CMCA Akdeniz Belgesel Film �d�lleri (
Uluslararas�
S�YAD 39. T�rk Sinemas� �d�lleri ( T�rkiye ),
�zel �d�l
ARSLANK�Y �ADIR T�YATROSU KADINLAR TOPLULU�U �YELER�: Behiye Yan�k, Cennet G�ne�, Fatma Fatih, Fatma Kahraman, H�seyin ARSLANK�YL�, Na�ide Kahraman, Nesime Kahraman, Saniye Cengiz, �mm�ye Ko�ak, �mm� Kurt, Zeynep Fatih, baz� e�ler, k�y halk�...
Ali DEM�RTA� o y�llar� ��yle anlat�r: " Sivas Kongresi' nde ( 4 - 12 Eyl�l 1919 ), Mustafa Kemal' in Heyeti Temsiliye Ba�kan� s�fat�yla, yerel �rg�t temsilcileriyle yapt��� g�r��meler sonucunda yerel �rg�tlerin t�m�, Rumeli ve Anadolu M�dafaa-i Hukuk Cemiyeti ad� alt�nda topl�nmas� ve milli g��lerin birle�tirilmesi kararla�t�r�lm��t�. Bu karardan sonra yurdun her yerinde oldu�u gibi ��el' de de milli �rg�tler, �al��malar�n� bu b�y�k kurulu�un birer �ubesi olarak devam ettirmeye ba�lad�lar. B�ylece t�m askeri g��ler ve halk milisleri ( �eteleri ) Milli Kuvvetler ad�yla birle�tirilerek, d�zenli bir ordu disipliniyle g�rev yapmaya ba�lad�. Mustafa Kemal' in, Kolordulara g�nderdi�i gizli emirde hangi Kolordunun hangi b�lgelere, nas�l yard�mda bulunabilece�i bildirilmi�ti. Buna g�re i�gal alt�ndaki Do�u Kilikya b�lgesine Ankara' daki 20.Kolordu' nun kuzeyden, Konya' da bulunan 12.Kolordu' nun bat�dan yakla��m yaparak y�redeki Milli Kuvvetleri haz�rlayacaklar ve gereken deste�i vereceklerdi. Bu talimata g�re Konya' daki 12. Kolordunun Binba�� H�seyin H�sn� Bey ba�kanl���ndaki subay grubu G�lnar, Ermenek ve Anamur il�elerini dola�arak halkla temaslar kurdular ve M�dafaa-i Hukuk Cemiyeti' nin G�lnar, Mut, Ma�ara, Silifke ve Keloluk y�re �ubelerini a�t�lar. Milli Kuvvetlerin olu�mas�n� sa�lad�lar, hareket pl�n�n� haz�rlad�lar. Bu �al��ma ve haz�rl�klar�n bitirilmesinden sonra ma�ara buca��ndan hareket edilerek, ��el' in do�usuna do�ru ilerlemeye ba�lad�lar ( 20 �ubat 1920 ). Kaza merkezi Er�el idi. Mersin ve Tarsus' un k�y� va ova b�lgeleri tamamen i�gal alt�nda bulundu�undan. Bat� ��el' den sa�lanan Milli Kuvvetler, bir d�zen i�erisinde ��el' in da�l�k kesiminden do�uya do�ru ilerleme ortam� bulabiliyorlard�. Ma�ara, Silifke, Ya�da, G�zeloluk, Sorkun ve Tepek�y g�zergah�ndan Arslank�y' e ula��labildi, l Mart 1920' de buras� i�galden kurtar�ld�. Arslank�y i�galden kurtar�ld�ktan sonra Te�men Nail Bey burada Arslank�y M�dafaa-i Hukuk Heyeti'ni olu�turdu. Ba�kanl��a Ali Y�ld�r�m ( �olak Ali ) getirildi. ( ... ) " 1923 y�l�nda da buraya bir �LKOKUL a��lm��. Bu �ok �nemli bir ad�m olmu�... Kekik kokan bir k�y, tertemiz kalm�� k�yl�ler... �ehirlilere ta� ��kart�rcas�na bir beceriyle, safl�kla, anlat�p duruyorlard�. Tamam, biraz sonra konuya girerek belgesel sanat� gere�i, kurgu pl�n�na g�re ilerleyece�iz... Hay�r! Bana inat, k�y ve �evresindeki sahnelerde k�y�n han�mlar� konu�malar�na devam ediyorlard�. Birazdan beyler de kat�ld�lar. Hatta �ocuklar, bebek �a��ndaki �ocuklar...
K�y hayat�n�n g�nl�k i�lerle bezendi�i belgeseldeki anlat�mlar gittik�e ilgin�le�meye ba�lad���nda b�t�n salon dikkatimizi bir par�a daha artt�rarak filme verdik. De�i�en y�zler arkada��na i�ini d�kercesine anlat�yordu. Kat�ks�z, yapmac�ks�z. Han�mlardan birisi hem y�r�k �ivesiyle, Y�r�k T�rk�esiyle kameraya anlat�yor hem de �epit a��yor. Sanars�n�z ki kamera da �epit a�maya yard�mc� oluyor. Ne k�zg�n, ne y�ksek ama k�rg�n bir ses kendini, hayat�n� ve oynad�klar� tiyatronun �yk�s�n� anlat�yor da anlat�yor. Do�an�n sesleri, k�y�n huzurlu h�r�lt�s�, a��k, berrak, limon etkili, p�r�l p�r�l bir hava e�lik ediyor. " Anne bak, yapt�m " diyor, civciv sesli iki �� ya��ndaki o�lan �ocu�u ve ekmek tahtas�na " usta " edas�yla pat diye f�rlat�yor kahve fincan� b�y�kl���ndeki �epiti. Annesi, " koy o�lum koy bakal�m �uraya... " diyor. Civciv annesinin yan�ndan babas� tavr�yla ge�ip gidiyor bir yerlere, kadrajdan ��k�yor... Bir ba�ka karede, bir baba yere ��melmi�, di�er k�yl�ler taraf�ndan nas�l k��k�rt�ld���n� ama nas�l hakk�ndan geldi�ini anlat�yor: " ( ... ) ' me�hur olacak, dediler. Seni b�rak�p �stanbul' a gidecek. �ok para kazanacak. Ba�ka birini bulacak ' . Ben dedim ki, ' olabilir. �yleyse �z�lmeye de�mez. Ben de burda bulurum ba�ka birini! ' . Y�r�k Y�r�k g�l�yor sonra. Di�er bir baba, nas�l �a��rd�klar�n�, kar�� ��kt�klar�n� ama ba�ar�l� olmay�nca yard�m etme ve payla�ma yoluna itildiklerini anlat�yor. Bir di�eri olduk�a g�ld�r�yor bizi: " Bu bi �ey bilmez! Bu ezberleyip de bir �ey tutamaz akl�nda. Bunun ezberi mezberi yoktur. O�lanla biz elinden tutuyoruz da yard�m ediyoruz. Epey ��rettik... " . B�t�n bunlar� de�me oyuncular� k�skand�racak �ivesiyle s�yl�yor!.. Bir han�m i�ini d�k�yor: " Baba dedim. Ben okuyup ��retmen olaca��m. O s�ra babam bana ke�ileri otlatt�r�yor. ' olur k�z�m ' dedi. �ki sene sonra baba, hadi ben ��retmen olaca��m dedim. ' Tabii k�z�m ' dedi. Epey sonra, ' K�z�m sen zaten ��retmensin, o�laklara ��retip duruyorsun, nedecen �ehre gidip? " dedi. Evet, on alt� senedir o�laklara ��retiyorum ben de!.. " Bir de b�t�n g�n �al��t�ktan sonra k�ye d�nerken kamyondaki g�bek atma sahnesi var ki, " �nsan ancak sevdi�i bir i�i yaparken dinlenir " in ilk elden kan�t�. E�leri bir �ekilde memnun ��nk� han�mlar tiyatro �al��malar� sonunda evlerine �ok mutlu d�n�yorlar. Kocalar da e�lerine destek olmaya karar veriyorlar b�ylece. Tarlada, bah�ede, her yerde tekstleri tekrar edi�lerini, �al��malar�n� seyretmek bir �m�r de�er do�rusu Pelin han�m kameray� nas�l kulland�ysa b�rak�n kameradan �ekinmeyi, kamera onlardan birisi olmu�! Kendi hayatlar�n� anlatt�klar� kad�n! Oda arkada�lar�, hayat arkada�lar�! Onlardan bir par�a, Pelin ve kamera... Premiyeri k�y okulundan ald�klar� sandalyelerle k�y okulunun bah�esinde yap��lar�... haz�rl�klar�, �st�ne basa basa, " Hepiniz davetlisiniz... �cretsiz... " deyi�lerini, �abalar�n meyvelerini toplayan sizmi��esine bir hazla seyrediyorsunuz. B�y�k g�n geliyor ve o seyircilerin seyirlerini seyretmekse bir �mre de�er... Bu belgeselde her �ey o kadar do�ald� ki do�a belgesellerindeki do�all�k, bunun yan�nda yapay kal�r! Ellerinize sa�l�k Pelin Han�m... ellerinize sa�l�k b�t�n ekip... sa� olun katk�da bulunanlar... Belgeselin sonunda dedi�im gibi, " �nce kimi tebrik edece�imi, �nce kime te�ekk�r edece�imi �a��rm�� durumda " idim. Arslank�yl� kad�nlar�n g�sterdi�i �aba, medeni cesaret, �rnek davran�� i�in sanki te�ekk�r az geliyordu. Onlara bir arma�an vermek gerekiyordu. G�n� geldi�inde SiZlere de a��klar�m. Belgeselin bitiminde s�yle�i yapt�k. " Sen " diyordu belgeselde Arslank�yl� bir han�m, Okul M�d�r�ne, " koca bir okul m�d�r�s�n! Bunlar� s�ylemek sana kolay ama bize zor... ". Oradan �a�r���mlad�m, " Siz " dedim M�d�r Beye, " Koskoca bir M�d�rs�n�z! Ruhunuza sa�l�k!
Zeki kad�nlar�n ve M�d�r Beyin foto�raf�n� �ektim. G�zel bir an�...
Han�mlar ertesi ak�amki bir kereye �zg� " 8 Mart D�nya Kad�nlar G�n� �zel G�sterimi " i�in " Kad�n�n Feryad� " adl� oyunlar�na, �a�da� Sahneye davet ettiler. Gittim. �a�da� Sahne k���k ama s�cac�k bir yer. Oyunlar�yla bir de onlar �s�tt�lar. Belgesel ve oyun birbirini tamamlad�. Oyunun ortalar�nday�z. Emine, kocas�ndan dayak yiyor ve karanl�kta yere y�k�l�yor. Ka� zaman ge�iyor Allah bilir, aya�a kalk�p sendeleyerek sahneyi terk ediyor. M�thi� bir etki, seyirci �a�k�n, �zg�n. Her yer karanl�k ve h�z�n. Adam� sahneye gelip onu ar�yor: " Emine! Emine!.. " . Tam bir sessizlik. Birden orta s�ralardan bir ses: " Gitti!.. " . Annesiyle beraber seyreden �� ya�lar�nda bir k�z �ocu�unun, galiba isyan sesi!.. Sevecen g�l�� ask�l� salon ve sahne alk��tan y�k�l�yor... Oyun bitiyor ama seyircinin y�zde yetmi� be�i h�l� i�erde. Oyundan sonraki bir saat herkes ortaya duygular�n�, sorular�n�, kurtlar�n� d�k�yor. Y�resel ����r�yor Behiye Han�m; salon p�r dikkat. Daha sonra Okul M�d�r� H�seyin bey anlat�yor: - ( ... ) �o�u kere �a�r�lan her yere gidiyoruz. Bazen cebimizden harc�yoruz. Burada ODA�E' n�n davetlisiyiz. Ho� biz bunu cebimizden para verip de sergiledik Mersin' de! Sa� olsun �a�da� Sahne," Biz bir �ey istemeyiz. Siz gelip oynay�n " dedi... �cretsiz pr�miyer k�y okulunda. cepten gala Mersin' de! Ortada ger�ekten bir tiyatro a�k� var. Bir de sanatseverlerin �a�da� Sahne y�neticilerine te�ekk�r borcu var... K�yl� Kad�nlar�n�n Tiyatro Ser�veni' nin " Dondurmam Kaymak " filmine esin kayna�� oldu�u s�yleniyor. Asl�nda kad�n erkek hepimize olmal�... Ama� payla�mak; e�er al�p verebiliyorsak, ne mutlu bizlere! Sa�l�cakla ama merakla kal�n... |
:
Alp ARPAD,
09.03.2007, 23:23,
Ankara